Opdracht omschrijving: Restauratie van de oude pastorij

Locatie: Kampenhout

Type: woning

Periode: 2015-2018

Korte beschrijving: In Kampenhout zijn per uitzondering zowel de oude (1638) als de grote pastorij (1755) bewaard doorheen de jaren. Deze staan op hetzelfde perceel en vlak achter elkaar. Wanneer de grote pastorij werd opgetrokken, was het initieel de bedoeling om het oude gebouw erachter af te breken. Tegen alle conventies in opperde de toenmalige pastoor echter voor het behoud van de oude pastorij, met als argument dat deze wellicht als opslagplaats kon worden benut. Zodoende bleven beide gebouwen tot op heden, en grotendeels in hun oorspronkelijke staat, behouden. De bouwevolutie van elke pastorij afzonderlijk kon worden afgeleid uit de analyse van verschillende bouwsporen, die zowel dankzij A.M. Consult als bijkomend onderzoek en sonderingen door ARAT ■ architecten konden worden getraceerd. Tevens kon er ook informatie gehaald worden uit een 18e-eeuws grondplan uit het gemeentearchief van Kampenhout, bijgevoegd bij het processtuk aangaande de afbraak van de oude pastorij in 1755.

Opdracht omschrijving: restauratie en verbouwing van een vierkantshoeve

Locatie: Bierbeek

Type: Vierkantshoeve

Periode: 2017 - 2021

Korte beschrijving: Het Katspoelhof wordt reeds in 1429 in archiefteksten vermeld. De hoeve zoals ze vandaag bewaard blijft, is samengesteld uit verschillende gebouwen rond een rechthoekig binnenhof. Het woonhuis werd opgetrokken in 1767 en werd aangevuld met een poortgebouw met duiventil, stallingen overkluisd met Boheemse kappen van baksteen, een schuur, een remise, een negentiende-eeuws bakhuis en andere dienstgebouwen. De vierkantshoeve wordt gerestaureerd en het onderwerp van een herbestemming.

Opdracht omschrijving: Restauratie van de Grote pastorij

Locatie: Kampenhout

Type: openbaar gebouw

Periode: 2019-2024

Korte beschrijving: Sinds de leegstand zijn zowel het exterieur als het interieur aan restauratie toe. In de pastorij zullen in de toekomst lokalen van de gemeente van Kampenhout worden ondergebracht. Om plaats te winnen wordt er een extra volume toegevoegd aan de tuinzijde. Dit volume is zo licht, zwevend en transparant mogelijk. De ruimte kan gebruikt worden als buitenterras, extra receptieruimte, inkomsas en biedt ook een oplossing voor de toegankelijkheid voor andersvaliden.

Opdracht omschrijving: Restauratie van de industriële site van de stoomzagerij

Locatie: Laakdal

Type: industrieel gebouw

Periode: 2014 - 2019

Korte beschrijving: Sinds 2001 is de gemeente Laakdal eigenaar van de stoomzagerij. Het historische gebouw diende dringend gerestaureerd te worden. De stoomzagerij in Laakdal was actief vanaf de eeuwwisseling tot in de jaren 1960. Het industriële bakstenen gebouw met schoorsteen was speciaal voor die functie ontworpen. Niet alleen de gebouwen zelf kan je vandaag nog zien. Binnenin staan er nog oude machines zoals een stoommachine van voor de Eerste Wereldoorlog en verschillende oude zaagmachines. Omdat de stoomzagerij een vrijwel uniek voorbeeld van zo’n bedrijf met goed bewaard gebleven werktuigen is, werd het geheel in 1993 beschermd als monument. Het toekomstig beheer van de site valt onder de verantwoordelijkheid van Kempens Landschap.

Opdracht omschrijving: Restauratie en renovatie van ophaalgebouw 3 en annex tot cultuurcentrum ‘De Muze’

Locatie: Heusden-Zolder

Type: openbaar gebouw

Periode: 2015-2019

Korte beschrijving: Het project omvat de herbestemming en restauratie van gebouwen op het terrein van de voormalige steenkoolmijn van Zolder. Een gedeelte van de beschermde gebouwen, nl. ophaalgebouwen 1 en 2 en de compressorenzaal, werd al in een eerdere fase gerestaureerd en gerenoveerd. Huidig restauratieproject omvat het ophaalgebouw 3 en de annex, waarbij de bestaande invulling en de annex wordt verwijderd zodat een leeg volume wordt bekomen. In het gebouw wordt de onderste verdieping ingericht tot een café, een kleine theaterzaal en enkele technische lokalen. Het bovenste deel biedt plaats aan een schouwburg voor 400 personen en voorziet tevens enkele sanitaire en technische lokalen. In de annex wordt op het bovendek de toneelscène ingevuld waarboven de toneeltoren wordt opgericht. Deze toren met een hoogte van 19m wordt als een nieuw volume tussen de bestaande kopse gevels van de annex geschoven zodat deze integraal behouden kunnen blijven. Aansluitend wordt de nieuwe feestzaal opgetrokken die als balzaal en als fuifzaal zal fungeren.

Opdracht omschrijving: Opmaak van restauratiedossier voor een herenwoning in Grobbendonk

Locatie: Grobbendonk

Type: woning

Periode: in uitvoering

Korte beschrijving: ARAT Architecten werd aangesteld voor de renovatie van de woning, die niet beschermd is als monument, maar werd wel opgenomen op de Inventaris Bouwkundig Erfgoed. De eigenaar wenst de villa te restaureren volgens de regels van de kunst, en tegelijkertijd het oorspronkelijke ontwerp van de architect te reconstrueren. De woning blijft ook in de toekomst een eengezinswoning. Er wordt bijkomend extra gefocust op verschillende aspecten: het verhogen van de daglichttoetreding in de ruimtes waar dit nog (vrij) beperkt is, het herstellen van de connectie tussen het omliggende park en de villa, het verbeteren van de ruimtelijke kwaliteiten en het verbeteren van de circulatiemogelijkheden zonder hierbij ingrijpende constructieve ingrepen voor te stellen.

Bekijk het nieuwsbericht ‘Villa Philips’, gepubliceerd op VRT nws, 11 september 2022.

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor de opmaak van het beheersplan voor de site van Den Troon. 

Locatie: Grobbendonk

Type: woning

Periode: 2019

Korte beschrijving: De priorij Tonser Liever Vrouwen Sente Marien Throan werd in 1414 gesticht door ridder Arnold (of Aert) van Crayenhem en vrouwe Johanne van Stevoort. Het klooster beleefde een bewogen geschiedenis, waarin ze tweemaal werd vernield door oorlog en plunderingen (ca. 1572-1579). Na deze woelige periode werd Den Troon in 1585 een vicariaat van Sint-Maartendal te Leuven. Na de Franse Revolutie werd de site privébezit. De priorij bevat thans nog haar duidelijke herkenbare structuur als middeleeuwse gesloten Augustijnenklooster met enkele gaaf bewaarde vijftiende-eeuwse relicten, zoals de oostelijke kloostervleugel, de kerkruïne en de afsluitingsmuur met ingangspoort. In de oostelijke vleugel, de voormalige woonvleugel van de kloosterlingen, bevonden zich onder meer de voormalige broedercellen, kapittelzaal, eetzaal, overwelfde kelders en een zolder onder een houten dakgebint. ARAT Architecten was de ontwerper van de restauratie van deze oostelijke vleugel.

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor de opmaak van een restauratieproject voor de herenwoning Dhanis

Locatie: Antwerpen

Type: Herenhuis - kantoorruimte

Periode: in uitvoering

Korte beschrijving: Het restauratieproject betreft een beschermd monument waarbij enkele interventies gepland zijn: het verwijderen van storende (niet-historische-) elementen en het toegankelijk en meer functioneel maken van het gebouw.

De herenwoning heeft een luxueus, gaaf bewaard interieur met monumentale trapzaal, salons van bel-etage met wandbespanning, bewaard schrijnwerk van deuren, bewaarde vloeren en plafonds. Sinds de jaren 1980 is het gebouw ingericht als kantoorruimte; deze functie blijft behouden voor de toekomst.

Opdracht omschrijving: Opmaak van het restauratiedossier voor de trapkooien van het treinstation van Vilvoorde

Locatie: Vilvoorde

Type: openbaar gebouw

Periode: in uitvoering

Korte beschrijving: Het huidige station van Vilvoorde werd gebouwd in 1879, naar ontwerp van architect Henri Fouquet, als vervanging van het houten station uit 1843. Fouquet ontwierp ook het station van Leuven, Oostkamp, Oudenaarde en Harelbeke. In 1906 werden drie sierlijke trapkooien met bijhorende luifels en glazen koepels aan de perrons toegevoegd, ter overdekking van de trappen. Vandaag zijn ze dringend aan herstel toe. Het opmaken van het restauratiedossier werd toegekend aan ARAT Architecten door bouwheer NMBS.

Opdracht omschrijving: Restauratie vakwerkgebouw Kleinaerthoeve uit Ulbeek, gelegen in het Openluchtmuseum te Bokrijk.

Locatie: Genk, Openluchtmuseum Bokrijk

Type: vakwerk

Periode: 2020-2023

Korte beschrijving:  Deze historische herberg stond oorspronkelijk aan de Weg op Zepperen (nu Kleinaardstraat) in Ulbeek, net buiten de dorpskom. Het gebouw werd in oktober-november 1967 afgebroken en in 1968 heropgebouwd in het Openluchtmuseum Bokrijk. Dit was echter niet de eerste keer dat het huis werd verplaatst; naar verluidt kwam het oorspronkelijk uit Zepperen en werd het zo’n 200 jaar geleden naar Ulbeek overgebracht. Dit past binnen een traditie waarbij vakwerkgebouwen, strikt genomen beschouwd als roerend erfgoed, vaker werden verplaatst. De herberg werd geschonken aan Bokrijk door de familie Buttiens-Martin.

De noordzijde van het gebouw heeft een verdieping, een zeldzaamheid in dit type constructies. Het dak springt eveneens in het oog door zijn dubbele bedekking: het oorspronkelijke woongedeelte is met stro gedekt, terwijl de later toegevoegde stal en schuur een pannendak kregen. De herberg zelf met verdieping dateert uit de 17de eeuw, en mogelijk zelfs uit de 16de eeuw. De haardwand in de opkamer bevat decoratieve lijsten die typerend zijn voor de 16de eeuw.

Bij de afbraak in 1967 was het vakwerk grotendeels verborgen achter latere bakstenen invullingen en cementeringen. Tijdens de reconstructie in Bokrijk werd het gebouw teruggebracht naar zijn oorspronkelijke staat, met vakwerk, leem en vitselwerk, en herstelde gevelopeningen. Tussen 2020 - 2023 verzorgde ARAT architecten de restauratie, met respect voor authentieke materialen en traditionele bouwtechnieken, waardoor de historische uitstraling en erfgoedwaarde van de herberg behouden bleef.

Opdracht omschrijving: Restauratie van een herenwoning en nieuwbouw

Locatie: Itegem (Heist-Op-Den-Berg)

Type: woning

Periode: 2019 - 2023

Korte beschrijving: ARAT Architecten werd aangesteld voor de restauratie van de buitengevels en het dak van deze zeer fraaie neoclassicistische herenwoning te Itegem. Daarnaast realiseerden we een eigentijdse aanbouw die beter aansluit bij de historische charme van het pand dan de vorige.

Opdracht omschrijving: Instandhoudingswerken en restauratie van de Mouterij

Locatie: Hoogstraten

Type: industrieel gebouw

Periode: 2014 - 2018

Korte beschrijving: In 2014 werd ARAT Architecten aangesteld voor de studieopdracht instandhouding van de mouterij te Hoogstraten. De mouterij is één van de bijgebouwen op de site van het voormalige kasteel van Hoogstraten en bevindt zich ten noorden van het  kasteel, dat vandaag een Penitentiair Schoolcentrum huisvest. Het gebouw werd opgetrokken tussen 1896 en 1901, werd ontworpen door architect Victor Besme en maakt deel uit van zijn masterplan voor de site. Het gebouw bevat nog tal van intacte bouwsporen dewelke verwijzen naar de vroegere werking van de mouterij. Omwille van stabiliteitsproblemen waren dringende instandhoudingswerken noodzakelijk.

Opdracht omschrijving: ARAT werd aangesteld voor aanpassingswerken voor de brandbeveiliging  van Domein Zevenbergen

Locatie: Ranst

Type: woning, seminariecentrum

Periode: 2013 - 2015

Korte beschrijving: Voor het hof Zevenbergen werd een brandtrap geïnstalleerd om de veiligheid van de inwoners en bezoekers te verhogen. Verder werden enkele interieurwerken uitgevoerd. Het domein Zevenbergen gaat terug tot de 15^de eeuw en bestaat vandaag uit een nieuw opgetrokken kasteel (begin jaren 1990) ter vervanging van het oude kasteel dat verwoest werd door een brand in 1914. Het kasteel wordt geflankeerd door twee 18de-eeuwse dienstgebouwen in een langgerekt park met ovaalvormige rondgang. Ten noorden strekt zich een parkbos met stervormig padenpatroon uit. Het domein werd beschermd als dorpsgezicht.

Opdracht omschrijving: Restauratie langgevelhoeve uit Sint-Martens-Voeren, gelegen in het Openluchtmuseum te Bokrijk.

Locatie: Genk, Openluchtmuseum Bokrijk

Type: vakwerk

Periode: 2020-2023

Korte beschrijving:  Deze imposante langgevelhoeve uit ca. 1700 is afkomstig uit De Plank, een gehucht van Sint-Martens-Voeren en een van de hoogste punten in de Voerstreek. Het gebouw combineert vakwerk en natuursteen: de voorgevel is opgetrokken in streekeigen vakwerk, terwijl de zij- en achtergevels uit silexblokken bestaan, met bakstenen afwerkingen aan de hoeken en geveltoppen.

De hoeve, destijds bekend als Het Erf Royen, werd in 1965 door het Openluchtmuseum Bokrijk aangekocht. De naam verwijst naar de laatste eigenaar, Meike (Bartolomeus) Royen, en de familie Royen die minstens drie generaties lang eigenaar was van het pand.

Historische kaarten tonen de hoeve als een U-vormig geheel, maar rond 1850-1870 verdween de verbindende vleugel. Tegen de tijd dat de hoeve werd overgebracht naar Bokrijk, bleef slechts één langgerekt volume bewaard; de overige delen waren reeds ingestort of afgebroken. De restauratie richtte zich op het behoud en de reconstructie van deze karakteristieke vakwerkhoeve, met respect voor de oorspronkelijke materialen en bouwtechnieken uit de Voerstreek.

Opdracht omschrijving: Restauratie van de schachtbok

Locatie: Heusden-Zolder

Type: industrieel gebouw

Periode: In uitvoering

Korte beschrijving: De restauratie van de schachtbok kadert in de heropwaardering van de mijnsite van Heusden Zolder, waar ARAT Architecten ook de restauratie van het ophaalmachinegebouw voor zijn rekening nam. De schachtbok en het ontvangst- of losvloergebouw van de voormalige steelkoolmijn in Heusden-Zolder zijn waardevol aangezien het de belangrijkste bovengrondse relicten zijn van de steenkoolontginning in Limburg. Daarnaast vormen deze mijngebouwen ook de meest herkenbare en beeldbepalende onderdelen van een mijnzetel. De bewaarde schachttoren is een ijkpunt voor de site en is erg herkenbaar in het kader van de industrieel-archeologische functie van deze Limburgse mijnzetel.

Artikel ‘Restauratie van schachtbok van voormalige steenkoolmijn in Heusden-Zolder is gestart’, VRT nws, 6 mei 2024.

Opdracht omschrijving: ARAT Architecten werd aangesteld voor de restauratie van het Luxemburgcollege in de Vaartstraat in Leuven

Locatie: Leuven

Type: openbaar gebouw

Periode: 2006 -2009

Korte beschrijving: Het volledige complex van het Luxemburgcollege in de Vaartstraat in Leuven, werd omwille van zijn artistieke en historische waarde beschermd als monument in 1994. ARAT Architecten nam de bouwhistorische studie van het classicistische gebouw voor zijn rekening en coördineerde de restauratie van de voorgevel. Het ging om het herstel van het baksteenmetselwerk, de natuurstenen elementen en het voegwerk en het raam- en deurschrijnwerk.

Meer info

Opdracht omschrijving: Restauratie van de Sint-Lambertuskerk in Eindhout

Locatie: Eindhout

Type: kerk

Periode: 2010 - 2019

Korte beschrijving: Er werden aan de Sint-Lambertuskerk de voorbije jaren verschillende onderhouds –en herstellingswerken uitgevoerd, onder meer aan de glas-in-loodramen. Het dossier m.b.t. de restauratie en conservatie van de Sint-Lambertuskerk in Eindhout (deelgemeente van Laakdal) loopt sinds 2010 bij ARAT Architecten. Om te beginnen werden dringende en noodzakelijke onderhoudswerken aan de goten uitgevoerd, om vervolgens de restauratie van de bedaking prioriteit te verlenen t.o.v. overige gewenste restauratiewerken aan het interieur. Er werd tevens een beheersplan opgemaakt.

Opdracht omschrijving: Restauratie van het exterieur en interieur van de herenwoning Thimister in Diest

Locatie: Diest

Type: woning

Periode: 2014 - 2019

Korte beschrijving: De eclectische herenwoning werd gebouwd in 1876 en is gelegen in een grote stadstuin met monumentale groene beuk aan de oever van de Demer. ARAT Architecten werkte samen met Rik Willems voor de grondige restauratie van het pand. Typerend zijn de fraaie vormgeving van de voorgevel in het algemeen, de ritmiek van de vensters, de door het balkon beklemtoonde middelste traveeën, de koetspoort met bovenlicht in rondboogomlijsting en het horizontale karakter van de gevel. Ook het rijke neoclassicistische interieur was zeer goed bewaard maar in een onderkomen staat. Door de restauratie is het pand volledig in zijn oude glorie hersteld.

(Foto 2 en 5 : Kris Vandevorst, OE)

Opdracht omschrijving: Opmaak van een restauratiedossier en beheersplan voor de oude schouw van de AFGA Gevaert fabriek

Locatie: Mortsel

Type: industrieel gebouw

Periode:

Korte beschrijving: ARAT Architecten werd aangesteld voor de opmaak van het beheersplan en restauratiedossier voor de schoorsteen. De schoorsteen is met zijn zeventig meter hoogte een belangrijke baken in het stedelijke landschap van Mortsel en uithangbord van de firma Gevaert, die sinds 1896 in Mortsel gevestigd is. In 1928 werd de metselwerk schoorsteen en het betonnen waterreservoir gebouwd door de Brusselse firma Cheminées Peters, ze bleven tot 2014 in gebruik door de huidige firma Agfa-Gevaert. De schoorsteen maakte deel uit van een proces dat het opwekken van energie door middel van stoom mogelijk maakte, en is als dusdanig een getuige van de zoektocht van Gevaert om op een rationele manier met energie voor de verwarming en het productieproces om te gaan. In 2016 werd de schoorsteen als monument beschermd, sindsdien wacht hij op restauratie.

Opdracht omschrijving: Restauratie en uitbreiding van de beschermde Hezeschranshoeve

Locatie: Geel

Type: woning

Periode: 2017-2019

Korte beschrijving: Deze 18de-eeuwse hoeve was een voormalige schrans. Zowel het exterieur als het interieur bleef goed bewaard en is een voorbeeld van de typische Kempische hoeve-indeling van het woonstalhuis rond de dubbele haard met binnen verbinding naar de stal en het authentieke 18de-eeuwse materiaal. ARAT Architecten was de ontwerper voor de restauratie van de hoeve.

Opdracht omschrijving: Restauratie van een neoclassicistische herenwoning tot B&B

Locatie: Herentals

Type: woning

Periode:2020 - 2024

Korte beschrijving: ARAT Architecten kreeg de opdracht voor de restauratie van een neoclassicistisch herenhuis, gebouwd in 1879 naar het ontwerp van architect F.H. Cox, destijds stadsbouwmeester van Lier. De vrijstaande symmetrische gevel met twee zijvleugels bleef goed bewaard, alsook het negentiende-eeuwse interieur. Het monumentale hekwerk in de voortuin werd vervaardigd door ijzergieterij Van Aerschot uit Herentals.

Artikel ‘Directeurswoning uit 1880 wordt B&B Het Wevershuis’, 25 april 2024.

Opdracht omschrijving: Restauratie van het Sint-Annagodshuis in Lier

Locatie: Lier

Type: woningen

Periode: 2013 - 2014

Korte beschrijving: ARAT Architecten was verantwoordelijk voor het restauratiedossier van het Sint-Annagodshuis in de Begijnhofstraat in Lier, in opdracht van het OCMW Lier. In totaal betreft het een investering van 2,9 miljoen euro. Een belangrijk deel wordt gesubsidieerd door de Vlaamse overheid en de provincie.

De stad Lier telde in het verleden tal van godshuizen. Ze verleenden een onderkomen aan bejaarden, zieken en behoeftigen. Het Sint-Anna- en Joachimgodshuis (1588) was aanvankelijk gevestigd in de Kluizestraat. In 1613 werd het overgebracht naar de Begijnhofstraat. Het Sint-Beatrixgodshuis (1848) bevond zich iets verder in de Begijnhofstraat. Omstreeks 1863 fuseerden beide godshuizen. Na de overbrenging van het Sint-Barbaragodshuis in 1870 vanuit de Rechtestraat, kreeg het verzamelde godshuis zijn huidige naam.

Opdracht omschrijving: De restauratie gaat uit naar een maximaal behoud en consoliderend herstel van de dorpswoning en schuur. Hierbij wordt de configuratie van het begin van de 20e eeuw als uitgangspunt genomen: de hoofdstructuur en typologische opbouw van de woning en schuur blijven gerespecteerd.

Locatie: Paal (Beringen)

Type: woning

Periode: 2020 - 2022

Korte beschrijving: Het dubbelhuis met dwarse schuur vormt een zeldzaam voorbeeld van een uitgewerkte dorpswoning met aanhorigheden gemeente in de Limburgse Zuiderkempen. De restauratie gaat uit naar een maximaal behoud en consoliderend herstel van de dorpswoning en schuur. Het doel van de huidige restauratiecampagne is niet louter het herstel van de gebouwschil en het interieur, maar ook het herbestemmen van het geheel tot een particuliere woonst. Ontwerpmatig wordt er gefocust op drie aspecten: het verhogen van de daglichttoetreding, en het verbinden van beide entiteiten, zonder de aanwezige circulatie-assen in het woonhuis, en de verhoudingen tussen het woonhuis en de schuur te verstoren.

Opdracht omschrijving: Interieur- en exterieurrestauratie van het Aartsbisschoppelijk Paleis in Mechelen en verwezenlijken van een glazen aanbouw waarin de verticale circulatie wordt ondergebracht.

Locatie: Mechelen

Type: residentie - administratie

Periode: 2016 - 2024

Korte beschrijving: Het Aartsbisschoppelijk paleis wordt gekenmerkt door de fraaie interieurs in laatclassicistische stijl en neo-empire en neo-Lodewijk XVI-stijl. De restauratie van het interieur heeft zich gefocust zich op het behoud en herstel van de originele elementen. De aankleding daterend uit de jaren ’60 werd verwijderd. Waardevolle elementen die zich achter deze aankleding situeerden, werden omzichtig vrijgelegd en gerestaureerd. Nieuwe elementen werden in een sobere stijl geïntroduceerd zodat ze integreren binnen de aanwezige vormgeving.

Opdracht omschrijving: Restauratie en herinrichting van de tuin van het Aartsbisschoppelijk Paleis in Mechelen

Locatie: Mechelen

Type: landschap, tuin

Periode:2015 - 2019

Korte beschrijving: Het complex van het Aartsbisschoppelijk Paleis is ten zuiden begrensd door een prachtige Franse tuin met een tuinpaviljoentje op polygonale plattegrond. ARAT Architecten kreeg de opdracht om in samenwerking met het aartsbisdom Mechelen-Brussel, de provincie Antwerpen en de stad Mechelen de historische tuin her in te richten als stiltetuin: een plek tussen bomen en bloemen waar je kan bezinnen en even tot rust kan komen. De tuinbergingen, de Lourdesgrot, het tuinpaviljoen en ook de tuinmuur werden reeds in hun oude glorie hersteld. Hierbij werd de oude toegang heropend en een nieuwe pergolaconstructie aangebracht. Op de locatie van de voormalige overwelfde Melaan werd een wadi aangelegd die het oorspronkelijke verloop van het watervlietje weer zichtbaar maakt. ARAT Architecten maakte verder het beheersplan op voor de gehele site, inclusief het paleis.

Opdracht omschrijving: Restauratie Bokrijk – vakwerkgebouwen Poperinge - Abele

Locatie: Bokrijk Genk

Type: vakwerkbouw openluchtmuseum Bokrijk

Periode: 2017 - 2018

Korte beschrijving: De site Poperinge-Abele bestaat uit zes gebouwde entiteiten, die samen een zeldzaam voorbeeld vormen voor de rurale vakwerkbouw in de regio Poperinge-Abele. De gebouwen zijn exemplarisch voor de kennis van de constructiewijzen: zowel de houten spanten als het toegepaste leem-en vitswerk illustreren het uniek karakter van de verschillende entiteiten. De restauratie gaat uit naar een maximaal behoud en consoliderend herstel van deze gebouwen. Momenteel is een herbestemming van de gebouwen nog niet aan de orde: er werd in functie hiervan in de eerste fase beslist om algemene instandhoudings-en restauratieve werken uit te voeren, waarbij wel al rekening gehouden wordt met de algemene ontsluiting van het domein.

Er werd gekozen voor een tweeledige ontsluiting van het domein: enerzijds is er een ontsluiting van de gebouwen aan de voorzijde van het erf, met een referentie naar het historische karakter. Anderzijds is er een meer landelijke ontsluiting naast de gracht, die bezoekers de gelegenheid zal geven om het geheel in zijn natuurlijke setting te ervaren.

Opdracht omschrijving: Restauratie van de handelsrechtbank in Turnhout

Locatie: Turnhout

Type: openbaar gebouw

Periode: 2013 - 2019

Korte beschrijving: ARAT Architecten zorgde voor de restauratie van het voormalige rijkswachtgebouw in de Warandestraat in Turnhout. Er werd ook een nieuw gedeelte bijgebouwd. Het geheel vormt vanaf de zomer de nieuwe ondernemingsrechtbank in Turnhout. Het gebouw werd in 1866 gebouwd als rijkswachtkazerne. In 1970 heeft de Rijkswacht het pand verlaten. Nadien is het in gebruik genomen door het vredegerecht en later de politierechtbank. In augustus 2013 startte de Regie der Gebouwen met de renovatie en restauratie van de daken, gevels en binnen infrastructuur van het voormalige rijkswachtgebouw, inclusief de bijhorende paardenstal en zijaanbouw.

Opdracht omschrijving: Restauratie en renovatie van ophaalgebouw 1 en 2 en de compressorenzaal tot ZLDR Luchtfabriek

Locatie: Heusden-Zolder

Type: openbaar gebouw

Periode: 2011-2016

Korte beschrijving: Het project omvat de herbestemming en restauratie van gebouwen op het terrein van de voormalige steenkoolmijn van Zolder. Ophaalgebouw 1 wordt volledig leeggemaakt en omgebouwd tot CVO in aansluiting op de nieuwbouw die noordelijk van de bestaande mijngebouwen wordt opgetrokken. Ophaalmachinegebouw 2 en de compressorenzaal worden ingericht tot ZLDR Luchtfabriek. De trappen van het gelijkvloers naar de verdiepingen van het CVO worden bewust in de machinezaal ontwikkeld zodat het publiek op subtiele wijze wordt ondergedompeld in de ziel van het gebouw. Tevens wordt het open leercentrum als een glazen doos ingevuld in de oude compressorenzaal. Het gebouw is een organisme dat inwerkt op mensen en de nieuwe school versterkt die ziel. het idee dat het machinegebouw het zenuwcentrum van de mijn was wordt nu gestalte gegeven door de school en zijn visie op leren, verdiepen, competenties en sociaal cement. De grandeur en de ziel van het gebouw is hersteld, zowel binnen als buiten.

Meer info

Meer info

Opdracht omschrijving: herbestemming van voormalig kloostercomplex tot sociale huisvesting met gemeenschapsruimte en gedeelde tuin / buurtpark i.s.m. OMGEVING landscape - architecture - urbanism

Locatie: Arendonk

Type: Sociale huisvesting, cohousing in historische setting

Periode: 2018-2025

Korte beschrijving: Het klooster Sint-Agnetendal werd aan het begin van de achttiende eeuw gesticht en is tegenwoordig samen met de tuin als monument geklasseerd. Het project omvat de restauratie en het omvormen van het complex tot sociale huurwoningen met gemeenschapsruimte en aanhorige functies, met maximaal behoud van de eigenheid van de afzonderlijke entiteiten. Binnen de site werden reeds drie nieuwbouw woningen gebouwd.

Artikel ‘Cohousen met een kapel: klooster in Arendonk krijgt nieuwe invulling’, rtv, 4 oktober 2024.

Opdracht omschrijving: Restauratie en beheersplan van de C-mine schachtbokken

Locatie: Genk

Type: industrieel erfgoed

Periode: 2017-

Korte beschrijving: Beide Schachtbokken vormen een unieke getuige van de Limburgse industrialisatie en het mijn-verleden. Ze zijn bovendien het oudste en het jongste exemplaar van Limburg en hebben naast een vanzelfsprekende historische en industrieel-archeologische waarde een beeldbepalende waarde voor de site en de ruimere omgeving.

De oudste schachtbok betreft de originele schachtbok van 1915 en is een ontwerp van de Luikse firma La Meuse. De schachtbok is uitgevoerd in metaalvakwerk volgens het bok-type met liftkoker boven de mijnschacht tussen beide bokspieren en twee boksderdebenen. De schachtbok heeft een hoogte van bij benadering veertig meter.

De jongste schachtbok dateert van 1963 en is een ontwerp van S.A. des Ateliers de Construction de Jambes. Ze werd over de 40 meter hoge originele schachttoren gebouwd op slechts enkele dagen tijd en diende door middel van een skipsysteem de extractiecapaciteit te verdubbelen. Het kolentransport in de schacht gebeurde nu via containers en deze vervingen het tragere liftkooisysteem.

Voor de Schachtbokken werd een beheersplan opgemaakt omwille van de specifieke onderhoudsvragen en toegankelijkheidsproblematiek. Het plan ontwikkelt een visie met strak afgelijnde termijn intervallen voor controle en bijhorende maatregelen.

Het restauratiedossier van de schachtbokken is momenteel in opmaak. Dit focust voornamelijk op het bouw-fysisch luik en behelst een materiaal-technische restauratie. De restauratie focust op de algemeen verspreide probleemschade (bijvoorbeeld de roestwerende oppervlaktebescherming) én op specifieke punctuele problemen.

Opdracht omschrijving: Restauratie van het oud gemeentehuis of de ‘Villa Lucie’

Locatie: Kampenhout

Type: overheidsgebouw

Periode: 2003-2008

Korte beschrijving: De villa met eenvoudige plattegrond is van beperkte omvang maar erg levendig en pittoresk vormgegeven, met verspringende gevelvlakken, verschillende volumetrieën en een complexe bedaking. De bouw van de grot in cementrustiek was eigen aan de laat negentiende-eeuwse tijdsgeest. De eraan grenzende wintertuin was verdwenen, maar werd tijdens de restauratie door ARAT Architecten gereconstrueerd naar het historische model. Bij de binnenafwerking ligt het decoratief accent voornamelijk op het salon en de eetkamer. De decoratieve eenheid getuigt van een fraaie uitwerking van het architecturale concept, zowel door ontwerper als uitvoerder. Na jarenlange verwaarlozing werden de erfgoedwaarden van de in oorsprong negentiende-eeuwse eclectische villa hersteld, geconsolideerd en toekomstbestendig gemaakt.

Opdracht omschrijving: Restauratie keermuur aan de Allerheiligenberg

Locatie: Diest

Type: deel van kapel met ommegang

Periode: 2015 - in uitvoering

Korte beschrijving: Rond de kapel ligt een breed pad dat dienst doet voor de grote ‘beêweg’, de ommegang rond de kapel tijdens de verering van de relikwieën. De keermuur vervult hierbij een belangrijke functie door het creëren van een ruime weg rondom de kapel. De kering bestaat uit een 43 centimeter dikke baksteen metselwerkmuur, die momenteel in zeer slechte staat verkeert. Allerlei factoren zoals verwaarlozing, vochtinsijpelingen, externe krachten en groei van planten hebben ingewerkt op de muur waardoor deze sterk beschadigd is geraakt. In december 2009 stortte een deel van de keermuur in. Deze drastische gebeurtenis zorgde ervoor dat de aandacht ervoor in een stroomversnelling kwam. ARAT werd aangesteld en maakte een restauratiedossier op voor de keermuur.

Opdracht omschrijving: Restauratie en renovatie geklasseerde herenwoning met koetshuis

Locatie: Diest

Type: dienstgebouw en woning

Periode: 2018 - in uitvoering

Korte beschrijving: Dit neoclassicistische herenhuis (1836) met koer en koetshuis (1879) werd recent aangekocht om als praktijkruimtes te dienen voor vzw In Harmonie. De bestaande interieurs zullen hersteld worden en krijgen een lichte herbestemming tot praktijk- en therapieruimtes voor coaching en vorming. Voor het achterliggende koetshuis ligt de focus op een duurzaam herstel van de minder goed onderhouden elementen. Daarnaast wordt er in het gebouwtje een conciërgewoning ondergebracht. Het nieuwe programma zal passen binnen de ruimtelijkheid en historische configuratie van het gebouw, waaraan nieuwe betekenislagen worden toegevoegd zonder dat de reeds bestaande erfgoedwaarden hierdoor in het gedrang komen.

Opdracht omschrijving: Herbestemming van leegstaande mijngebouwen

Locatie: Beringen

Periode: 2020 - heden

Korte omschrijving: ARAT ■ architecten werd aangesteld voor het concipiëren van een visie op herbestemming en restauratie van de omvangrijke koolwasserijen 1 & 3 van het mijncomplex te Beringen.

De kolenwasserijen 1 & 3 vormen onderdeel van het mijngebouwencomplex van Beringen-Mijn. Samen met kolenwasserijen 2 & 4 speelden ze lange tijd een belangrijke rol in het kool-was-proces op de site. De installaties en structuren lopen grotendeels in elkaar over. Heden zijn de gebouwen aan het aftakelen en niet langer bestand tegen invloeden van weer en wind. De gebouwen zijn tijdens de exploitatie van de mijn continu verbouwd, verhoogd, selectief uitgebroken en verzwaard. Deze aanpassingen werden steeds gestuurd door evoluerende technieken, veranderende vraag en aanbod, en een zoektocht naar optimale efficiëntie. Er werd bij deze verbouwingen evenwel zelden afgeweken van het rationele assenstelsel van ca. 5 meter bij 5 meter, dat zich vertaalt in een robuuste hoofdstructuur.

Het gebouw zal worden ingezet als polyvalent framework voor cultuur, natuur en industrieel-architecturaal erfgoed. Opdrachtgever be-MINE zorgt met dit project voor het sluitstuk van de herontwikkelingen op de mijnsite van Beringen.

De kolenwasserijen 1 en 3 worden herbestemd tot een publiek driedimensionaal park, met een looppad dat zich past binnen de aanwezige structuur van de gebouwen.

Daarvoor wordt een deel van de toestellen en structuren in open lucht gezet. Hier wordt de historische mijnexploitatie in Beringen geïllustreerd en omgezet naar een toekomstbestendig verhaal, waar ook beplanting een belangrijke plaats krijgt.

Aangrenzende delen van het gebouw worden casco klaargezet in afwachting van concrete invullingen.

De ontwerpbeslissingen passen binnen scherp gestelde randvoorwaarden met betrekking tot het behoud van het bouwkundig en industrieel erfgoed.

Het resultaat is een unieke mix tussen ruimtelijke beleving, natuur, architectuur en erfgoed.

Opdracht omschrijving: Restauratie van het gemeentehuis van Mol

Locatie: Mol

Type: openbaar gebouw

Periode: 2021-2024

Korte beschrijving: ARAT Architecten werd aangesteld voor de restauratie en totaalrenovatie van het beschermde monument het Oud Gemeentehuis van Mol. Dit classicistische gebouw uit 1804-1805, strategisch gelegen tussen het marktplein en de kerk, krijgt een nieuwe functie als toeristisch onthaalcentrum met een ceremoniële ruimte. De herinrichting combineert erfgoedbehoud met een eigentijdse invulling, zodat het gebouw zijn historische betekenis behoudt en tegelijk een nieuwe rol binnen de gemeenschap kan vervullen.

Artikel ‘Architectenbureau Arat blaast nieuw leven in Oud Gemeentehuis’, GVA, 25 april 2024.

Opdracht omschrijving: Restauratie van trapconstructies tussen petroleumtanks aan de D’Herbouvillekaai in Antwerpen

Locatie: Petroleum Zuid, Antwerpen

Type: Industriële site

Periode: 2024-2025

Korte beschrijving: Petroleum Zuid is een grote industriële site ten zuiden van de binnenstad van Antwerpen. Ze wordt gekenmerkt door een industrieel, aan de haven gelinkt
karakter uit de eerste jaren van de 20ste eeuw met een aantal bouwkundige en industrieel-archeologische relicten die een zeer uniek karakter hebben. De site herbergt verschillende petroleumtanks die in een onregelmatig grid de site bezetten. Tussen de tanks bevinden zich twee bakstenen trapconstructies, die vroeger dienden als brandmuren en nog steeds op de site aanwezig zijn. Het volledige ensemble, bestaande uit opslagtanks, trapconstructies, taluds en het pomphuis, werd in 2019 als monument beschermd. De restauratie, uitgevoerd door ARAT Architecten, richt zich op deze trapconstructies, gelegen tussen vier tanks uit 1926. Vermoedelijk dateren de bakstenen structuren uit dezelfde periode.

Opdracht omschrijving: Het Openluchtmuseum Bokrijk herbergt een unieke verzameling authentieke gebouwen afkomstig uit verschillende Vlaamse regio’s en tijdsperiodes. ARAT werd in het kader van de meerjarenovereenkomst aangesteld voor de restauratie van 9 gebouwen voor de projecten 2018, die zich zowel in het deelgebied de Kempen als in de regio Limburgs Haspengouw situeren. Een van de restauratieopdrachten betrof de vierkantshoeve uit Beverst.

Locatie: Genk, Openluchtmuseum Bokrijk

Type: vierkantshoeve

Periode:  2019 – 2020

Korte beschrijving:  De vierkantshoeve – oorspronkelijk gelegen in de Holtstraat 69 te Beverst in Haspengouw - werd op het einde van de 18de eeuw opgericht en doorheen de geschiedenis uit­gebreid en vergroot tot zijn huidige vorm. Alle gebouwen zijn gebouwd in vakwerkbouw met lemen vulling.

Het woonstalhuis behoort tot het oudste gedeelte en dateert van 1783. De datum staat in het linteel boven de deur van het woonhuis gebeiteld. Het woongedeelte heeft een typi­sche Zuidlimburgse indeling met ‘nere’ of ingang, ‘keuken’ of woonruimte en ‘kamer’ of winterruimte. Aan de noordkant bevinden zich een kleine kelder en slaapkamer. De schuur met dorsvloer en tasruimte sluit aan bij de ‘kamer’. Dwars naast het woongedeelte bevindt zich de koe- en ezelsstal die volgens een opschrift op de deurkalf in 1847 werd ge­bouwd. Ook de initialen van de bouwer staan hier gebeiteld. Het grote bakhuis werd parallel met de koestal gebouwd aan de tegenovergestelde zijde van de binnenkoer. Het heeft een ingebouwde bakoven.

De kleinere varkenskoten aan de zuidkant van de hoeve slui­ten de vierkantshoeve volledig af. Beide laatstgenoemde gebouwen dateren van de negentiende eeuw. De bakstenen toegangspoort werd ca. 1900 toegevoegd. Tussen het woon­stalhuis en de stallen bevond zich een bakstenen poortdoor­gang naar de straat, hier recht tegenover was een tweede doorgang naar de achterzijde van het erf.

ARAT architecten werd aangesteld voor de restauratie van de vierkantshoeve met als uitgangspunt maximaal behoud en consoliderend herstel. Er werd gefocust op het houtherstel met aandacht voor de traditionele verbindingswijze met pen-en gatverbindingen. De oude leemvullingen worden op authentieke wijze gerestaureerd door invulling met vlechtwerk uit wilgentakken en nieuwe leeminvullingen.

Opdracht omschrijving: Restauratie van de pastorie Sint-Maurus in Holsbeek

Locatie: Holsbeek

Type: pastorij

Periode: 2023-2024

Korte beschrijving: ARAT architecten werd door de kerkfabriek Sint-Maurus aangesteld voor de restauratie van de pastorij in Holsbeek. De werkzaamheden omvatten de restauratie van de gevels, daken en zolders. Hierbij werd uitgegaan van het historische uiterlijk van de pastorij uit de 19de eeuw, dat voor de restauratie verloren was gegaan. Zo werd de gevel opnieuw gekaleid en werden de gekleurde ruitjes vervangen door helder monumentenglas.

Opdracht omschrijving: Restauratie van de calvarieberg in Herselt

Locatie: Herselt

Type: Calvarieberg

Periode: 2020-2024

Korte beschrijving: ARAT Architecten werd door de Kerkfabriek Sint-Servatius aangesteld voor de restauratie van de Calvarieberg in Herselt. Voor de herstellingswerken aan de cementrustiek en calvariebeelden werd een beroep gedaan op beeldhouwer-restaurateur Luc Vanhoof.

Dit monument, vervaardigd in 1912 door de firma Frans Janssens uit Westmeerbeek, werd oorspronkelijk geplaatst ter verfraaiing van het kerkhof bij de Sint-Servaaskerk. De firma, gespecialiseerd in bouwwerken en sculpturen in kunstbeton, creëerde onder andere ook het Mariapark in Averbode en talloze Lourdesgrotten. Volgens overlevering was de Calvarieberg bedoeld als laatste rustplaats voor de ongehuwde leden van de familie Van Herck. Een marmeren plaat onderaan het monument verwijst nog steeds naar de schenkers en het oprichtingsjaar.

Het ensemble was oorspronkelijk symmetrisch opgebouwd op een kunstmatig opgeworpen heuvel. Reeds sinds 1930 kampte het monument met verwaarlozing en structurele problemen, zoals een gebrek aan fundering, schade door weersinvloeden en overwoekerende plantengroei. Dankzij deze restauratie krijgt de Calvarieberg zijn historische waarde en uitstraling terug.

Artikel ‘Gerestaureerde Calvarieberg schittert weer in alle glorie’, HLN, 5 mei 2023

Opdracht omschrijving: ARAT Architecten werd aangesteld voor de binnen- en buitenrestauratie van de Sint-Anna kapel in Lummen.

Locatie: Lummen

Type: religieus gebouw, kapel

Periode: 2023

Korte beschrijving:  ARAT Architecten werd aangesteld voor de binnen- en buitenrestauratie van de beschermde Sint-Annakapel. Deze kapel, gelegen in het Lummense gehucht Mellaer, werd tussen 1748 en 1755 opgetrokken in opdracht van de Sint-Anna Gilde. Tijdens de restauratiewerken in 2023 werd een klokje (her)ontdekt, daterend uit 1569. Het werd gegoten door Jan vanden Ghein, lid van een gerenommeerde Mechelse klokkengietersfamilie die eeuwenlang actief was in het ambacht. Na behandeling kreeg het klokje opnieuw zijn plaats in de dakruiter.

Opdracht omschrijving: Het Openluchtmuseum Bokrijk herbergt een unieke verzameling authentieke gebouwen afkomstig uit verschillende Vlaamse regio’s en tijdsperiodes. ARAT werd in het kader van de meerjarenovereenkomst aangesteld voor de restauratie van 9 gebouwen voor de projecten 2018, die zich zowel in het deelgebied de Kempen als in de regio Limburgs Haspengouw situeren. Een van de restauratieopdrachten betrof de Wellenshoeve uit Lummen.

Locatie: Genk, Openluchtmuseum Bokrijk

Type: hoeve

Periode:  2019 – 2020

Korte beschrijving:  De langse hoeve werd volgens de linteel op de deur opgericht in 1777. De ‘Engelenwinning’ genaamd naar een van de laatste eigenaars Engelen bevond zich op t‘Oos­tereinde in Lummen. Dit type van hoeves werden bewoond door arme boeren van de Kempische streek. Het gebouw is tweebeukig met een lagere afhang aan de noordzijde. In Bokrijk omvat het de typische indeling van Limburgse kleine boerderijen, namelijk van oost naar west de ‘kamer’ (winter­woonruimte) en ‘huis’ of ‘keuken’ (woonruimte) met alkoof en spindeken (voorraadkamer) in de noordelijke afhang, pot­stal en schuur met varkenshok. Beide grote ruimtes werden van elkaar gescheiden door een dubbele haard.

Tussen 1952 en 1953 werd de hoeve geschonken door het gemeen­tebestuur van Lummen en overgebracht naar het openlucht­museum. De wederopbouw in Bokrijk werd nauwkeurig opgevolgd en geleid door Charles Wellens, kunstschilder en pionier van het museum. Vandaar de naamsverandering van het gebouw naar de Wellenshoeve. De hoeve was het eerste gebouw dat opgericht werd in het Openluchtmuseum van Bokrijk. De heropbouw gebeurde niet volgens de bestaande toestand maar had de bedoeling een ideaal beeld te bieden voor de bezoekers van een huisje in ca. 1900.

ARAT architecten werd aangesteld voor de restauratie van de hoeve met als uitgangspunt maximaal behoud en consoliderend herstel. Er werd gefocust op het houtherstel met aandacht voor de traditionele verbindingswijze met pen-en gatverbindingen. De oude leemvullingen worden op authentieke wijze gerestaureerd door invulling met vlechtwerk uit wilgentakken en nieuwe leeminvullingen.

Opdracht omschrijving: Restauratie en herbestemming van het Kasteel van Bellinghen

Locatie: Kampenhout

Type: openbaar gebouw

Periode: 2022 - 2025

Korte beschrijving: ARAT architecten werd aangesteld voor de restauratie en herbestemming van het Kasteel van Bellinghen tot een nieuw administratief centrum voor de diensten van het lokaal bestuur en de politie van Kampenhout.

Het kasteel werd in 1855 gebouwd in opdracht van de notarisfamilie De Ro en kreeg tussen 1890 en 1894 zijn kenmerkende gevelcementering door notaris Edmond Van Bellinghen, naar wie het later werd vernoemd. Dit neoclassicistische landhuis is niet alleen typologisch, maar ook in- en uitwendig een uitzonderlijk goed bewaard voorbeeld van een landelijk herenhuis. Het U-vormige complex omvat een centraal woonhuis met twee dienstvleugels en wordt omringd door een volledig ommuurde tuin, die het bouwblok tussen de Gemeentehuisstraat, Koeistraat en F. Wouterslaan omsluit.

Het kasteel en de omliggende tuin zijn sinds 16 december 2002 beschermd als monument. Met respect voor de historische waarde en architectuur wordt een toekomstgerichte herbestemming uitgewerkt, die het erfgoed nieuw leven inblaast en een blijvende functie binnen de gemeenschap verzekert.

Het restauratieproject betreft voornamelijk ingrepen in het interieur en interventies in verband met de toegankelijkheid en de inrichting van het kasteel tot kantoorruimte. Om het hoogteverschil tussen de binnenhof, de zijvleugels en het hoofdgebouw te overbruggen is er een veranda als inkomzone voorzien. Tegen de oostelijke gevel werd nieuwe brandveilige buitentrap geplaatst. Omdat de dienstvleugels werden verbouwd tot kantoren werden de poorten voorzien van geperforeerde deuren die licht doorlaten. Met deze subtiele ingrepen krijgt het kasteel een moderne functie, terwijl zijn historische karakter behouden blijft.

Opdracht omschrijving: ARAT Architecten werd aangesteld voor de binnen- en buitenrestauratie van de Sint-Gertrudiskerk. In 2015 stelde ARAT ook het beheersplan op voor dit beschermde monument.

Locatie: Laakdal

Type: religieus gebouw

Periode: in uitvoering

Korte beschrijving:  De eerste bouwstenen van deze georiënteerde laatgotische kruiskerk werden rond 1460 gelegd. De toren dateert van ca. 1520, het schip werd verbouwd rond 1750 en de zijbeuken volgden in 1756. De variatie in materialen en zichtbare bouwsporen wijzen op een rijke bouwgeschiedenis, waarin ook 19de-eeuwse restauraties en aanpassingen een belangrijke rol speelden. Architect P.J. Taeymans restaureerde de kerk in de stijl van de typische Demergotiek, wat het huidige uitzicht sterk heeft bepaald. Nadien volgden nog twee restauraties: in 1938 naar ontwerp van S. Leurs en J. Schellekens en tussen 1966 en 1968 naar ontwerp van N. Van de Velde.

ARAT Architecten werd aangesteld voor een grondige restauratie van deze laatgotische kruiskerk, uitgevoerd in meerdere fasen. Fase 1, waarbij het dak en de bedaking van het schip en de toren werden gerestaureerd, is reeds voltooid. Ook fase 2, die de restauratie van de gevels en de modernisering van de stookplaats en verwarming omvatte, werd in 2024 afgerond. De volgende stap, fase 3, richt zich op het interieur en moet nog van start gaan.

Opdracht omschrijving: Restauratie-, verbouwings- en inrichtingswerken van de voormalige afspanning de ‘Nieuwe Buiten’ tot kantoren van het Wit-Gele Kruis in Turnhout.

Locatie: Turnhout

Type: Kantoren

Periode: 2020-2024

Korte beschrijving: ARAT architecten werd aangesteld voor de restauratie, verbouwing en herinrichting van de voormalige afspanning ‘De Nieuwe Buiten’ tot kantoren voor het Wit-Gele Kruis in Turnhout. Dit historische pand, gelegen tegenover het voormalige station van de Buurtspoorwegen, werd gebouwd nog vóór de realisatie van het station (1855) en de opening van de tramlijn (1885). Na een verwoestende brand in 1887 werd de afspanning heropgebouwd naar ontwerp van architect en provinciaal bouwmeester Pieter-Jozef Taeymans (1842-1902), samen met drie aangrenzende arbeiderswoningen. Sinds 1981 maakt de afspanning deel uit van het beschermde dorpsgezicht ‘Afspanning De Nieuwe Buiten met omgeving’.

De restauratie richtte zich op het behoud en herstel van de geklasseerde voorgevel en het oorspronkelijke dakvolume. De begane grond kreeg een nieuwe indeling, afgestemd op de functionele eisen, met respect voor de bestaande draagstructuur. De niet-waardevolle achterbouw werd gesloopt en vervangen door een subtiele nieuwbouw van één bouwlaag met platte dakconstructie.

Artikel ‘Oudste herberg is nieuwe thuis voor verpleegsters’, rtv, 24 november 2024.

Opdracht omschrijving: Het Openluchtmuseum Bokrijk herbergt een unieke verzameling authentieke gebouwen afkomstig uit verschillende Vlaamse regio’s en tijdsperiodes. ARAT werd in het kader van de meerjarenovereenkomst aangesteld voor de restauratie van 9 gebouwen voor de projecten 2018, die zich zowel in het deelgebied de Kempen als in de regio Limburgs Haspengouw situeren. Een van de restauratieopdrachten betrof een replica van een kelderhut uit Koersel.

Locatie: Genk, Openluchtmuseum Bokrijk

Type: kelderhut of kuilwoning (replica)

Periode:  2019 – 2022

Korte beschrijving: Een kelderhut, ook wel kuilwoning genoemd, is een eenvoudig onderkomen dat gedeeltelijk in de grond is uitgegraven. De kelderhut in Bokrijk is in 1953 gereconstrueerd op basis van documentaire schetsen van schilder en aquarellist Charles Wellens. De Bokrijkse kelderhut is dus geen bouwwerk dat van elders is overgebracht. Wellens legde het verdwijnende Kempenleven vast op doek, met aandacht voor boereninterieurs, hoeves en landschappen. Als ereconservator van het Openluchtmuseum documenteerde hij ook een kelderhut die vermoedelijk in de Koerselse Heide stond, nabij de Zwarte Beek en het huidige militaire domein.

De meeste kelderhutten waren niet bewoond maar werden als tijdelijke verblijfplaatsen gebruikt door seizoensarbeiders, herders, ambachtslieden, vissers of nieuwkomers. In tijden van crisis dienden ze mogelijk wel als noodwoning voor de armsten.  Wellens dacht dat in deze hutten arme heidebewoners of kluizenaars woonden. Mogelijk woonde er in de kelderhut die hij in Koersel zag een eenzaat. Een kelderhut bestond doorgaans uit slechts één ruimte en ging door haar ingetogen architectuur haast op in het landschap, maar de gedocumenteerde kelderhut van Wellens had een tweede kamer.

ARAT architecten werd aangesteld om dit unieke erfgoed te restaureren. De kelderhut verkeerde in slechte staat: tijdens de winter stond het gebouw onder water, waardoor omliggende bouwdelen zwaar aangetast waren. Bovendien zorgde de ligging aan de bosrand voor biologische degradatie. De restauratie richtte zich op houtherstel met traditionele pen-en-gatverbindingen en het authentiek herstellen van de leemvullingen. Dit gebeurde met vlechtwerk uit wilgentakken en nieuwe leeminvullingen, volgens historische bouwtechnieken.

De heropbouw volgde de originele typologie, zodat het verhaal van de oorspronkelijke kelderhut – een eenvoudig onderkomen dat naadloos in het landschap opgaat – opnieuw verteld kon worden. De verschijningsvorm van de reconstructie van Wellens was eertijds gebaseerd op één van de laatste varianten, waarbij een extra woonruimte of slaapkamer was aangebouwd. Bij de restauratie werd deze latere toevoeging niet heropgebouwd, maar een waarheidsgetrouwe kelderhut gerealiseerd met de gepaste enscenering in het heidelandschap.

Opdracht omschrijving: ARAT Architecten werd aangesteld voor de restauratie van de St-Sulpitius en Dyonisiuskerk in Diest.  In 2020 stelde ARAT Architecten het beheersplan op voor de kerk en voerde het dringende onderhoudswerken uit.

Locatie: Diest

Type: religieus gebouw

Periode: in uitvoering

Korte beschrijving:   ARAT Architecten werd aangesteld voor de restauratie van de Sint-Sulpitius en Dionysiuskerk in Diest, een sinds 1938 beschermd monument met een uitzonderlijk rijke geschiedenis.

Op het einde van de 7de eeuw ontstond de allereerste Sint-Sulpitiuskerk uit een bidplaats opgedragen aan de Heilige Sulpitius van Bourges. In de 12de eeuw werd dit kerkgebouwtje vervangen door een romaanse kerk. Eind 13de eeuw werd een nieuwe gotische Sint-Sulpitiuskerk opgericht op de plek van de oude romaanse kerk. Sindsdien hebben gedurende 700 jaar verschillende belangrijke architecten aan de bouw en het behoud van de kerk gewerkt.

De restauratie is momenteel in de vierde fase, waarin de zuidgevel, inclusief de zijkapel en de zij-ingang, wordt aangepakt.

Opdracht omschrijving: ARAT Architecten werd aangesteld voor de restauratie van de Slagmolen en de renovatie van het karrenhuis en de paardenstal. Als onderdeel van de restauratie stelde ARAT in 2022 tevens het beheersplan op.

Locatie: Genk

Type: Watermolen

Periode: in uitvoering

Korte beschrijving:  De molensite kent een rijke geschiedenis die teruggaat tot de 16de eeuw. Sinds 1995 is de watermolen, inclusief het molengebouw, waterrad, sluiswerk en de volledige maalinstallatie met toebehoren, beschermd als monument.

Het gebouwenbestand bestaat uit drie delen: de molen, het karrenhuis, en de paardenstallen. Het uitgangspunt is om de slagmolen te ontdoen van de niet-waardevolle aanbouwen, en terug het verhaal te kunnen vertellen van de molen met nevenliggend karrenhuis en voormalige paardenstal. De molen is een tastbare getuige van vakmanschap uit vroegere tijden. Het karrenhuis fungeert als verbindend element en verwijst naar het ‘bruine café’ dat nog steeds leeft in het collectieve geheugen van de Genkenaar.  Van de voormalige paardenstallen zijn er enkele zijmuren aanwezig: een nieuw te realiseren volume zal hier terug naar refereren.

De restauratie richt zich op maximaal behoud en consoliderend herstel van de Slagmolen, met als doel de watermolen opnieuw maalvaardig te maken. Ingrepen worden tot een minimum beperkt om het authentieke karakter maximaal te behouden.

Artikel ‘Historische Slagmolen in Genk krijgt nieuw leven’, VRT nws, 22 februari 2025

Opdracht omschrijving: Het Openluchtmuseum Bokrijk herbergt een unieke verzameling authentieke gebouwen afkomstig uit verschillende Vlaamse regio’s en tijdsperiodes. ARAT werd in het kader van de meerjarenovereenkomst aangesteld voor de restauratie van 9 gebouwen voor de projecten 2018, die zich zowel in het deelgebied de Kempen als in de regio Limburgs Haspengouw situeren. Een van de restauratieopdrachten betrof een schuur uit Olen.

Locatie: Genk, Openluchtmuseum Bokrijk

Type: schuur

Periode:  2019 – 2020

Korte beschrijving:   De schuur uit Olen werd opgericht in 1789. Dit vermeldt een ankerbalk in de schaapskooi met opschrift P.V.H. 1789. De langse schuur heeft lage muren in vakwerktechniek en een rieten dak met wolfseind in de hoek. In deze hoek bevindt zich tevens de grote poort met hoofdingang naar de dorsvloer en de tasruimte zowel als een tweede lagere poortingang naar de schaapskooi. Een opschrift Anno 1827 op de brandhaak onder de oversteek van het dak verwijst naar onderhouds- of verbouwingswerken.

In 1956 werd de schuur geschonken door Touring Club aan het Openluchtmuseum van Bokrijk. Het jaar voordien was deze schuur beschadigd door een zware storm en de toen­malige eigenaar was niet bereid het gebouw te herstellen. In Bokrijk werd de schaapskooi ook werkelijk in gebruik geno­men door een herder en schapen. Het metselwerk rond de schuur was een latere toevoeging, maar had geen dragende functie. Het dak werd enkel onder­steund door de portaalspanten. Daarom werd bij de reconstructie de baksteen verwijderd en het vakwerk werd terug ingevuld met leem en vitswerk, zoals dit oorspronkelijk was.

ARAT architecten werd aangesteld voor de restauratie van de vakwerkschuur met als uitgangspunt maximaal behoud en consoliderend herstel. Er werd gefocust op het houtherstel met aandacht voor de traditionele verbindingswijze met pen-en gatverbindingen. De oude leemvullingen worden op authentieke wijze gerestaureerd door invulling met vlechtwerk uit wilgentakken en nieuwe leeminvullingen.

Opdracht omschrijving: Restauratie van landarbeiderswoning in vakwerk uit Kortessem, gelegen in het Openluchtmuseum te Bokrijk.

Locatie: Genk, Openluchtmuseum Bokrijk

Type: vakwerk

Periode: 2022-2023

Korte beschrijving:  Deze 19de-eeuwse daglonerswoning uit Kortessem werd in augustus 1972 overgebracht naar het Openluchtmuseum Bokrijk. De exacte oprichtingsdatum is onbekend, maar bij de verhuizing beschikte de woning nog over een later toegevoegde achterbouw. Omdat dit geen origineel onderdeel was, werd het niet heropgebouwd. Aan het vakwerk was duidelijk zichtbaar waar gevelopeningen eerder waren dichtgemaakt. Bij de heropstelling in Bokrijk zijn de oorspronkelijke raam- en deuropeningen heropend en voorzien van schrijnwerk naar historisch model.

Het huis heeft een typische indeling met een nere, een smalle gang die ook dienstdeed als dorsvloer, en biedt toegang tot de woonkeuken en de slaapkamer. Als dagloner bezat de bewoner geen eigen landbouwbedrijf, maar werkte hij in dienst van een andere boerderij. Daarom had de woning enkel een kleine schuur of stal om in de eigen behoeften te voorzien.

ARAT architecten stond in voor de restauratie, met respect voor de historische bouwtechnieken en het oorspronkelijke karakter van het gebouw. De restauratie legde sterk de nadruk op houtherstel volgens traditionele technieken, zoals pen-en-gatverbindingen. Daarnaast werden de oude leemvullingen ambachtelijk gerestaureerd met vlechtwerk van wilgentakken en nieuwe leeminvullingen.

Opdracht omschrijving: Arat werd aangesteld voor de restauratie van het landhuis op het domein Filipkensvijver. Daarnaast stelde Arat in 2020 het beheersplan op voor het beschermde cultuurhistorische landschap Filipkensvijver

Locatie: Turnhout

Type: Landhuis

Periode: 2020-2023

Korte beschrijving: ARAT werd aangesteld voor de restauratie van dit eclectische 19de-eeuwse landhuis. In de eerste fase werden de zolders, daken en voorgevel grondig gerestaureerd. De volgende fase, waarin de resterende drie gevels worden aangepakt, moet nog van start gaan.

Het domein Filipkensvijver met landhuis, bijgebouwen, aangelegde vijver met park, bos, drevenstructuren en grenzend aan heide- en bosgebied is een karakteristiek voorbeeld van een 19de-eeuws lusthof met parkaanleg in de streek van Turnhout. Het landhuis is in 1871 gebouwd als zomerresidentie met lusttuin, aangelegd volgens de toen heersende romantische smaak en volledig in overeenstemming met het idee van een buitenverblijf als statussymbool voor de rijkste bevolkingslaag. De waarde van het park reflecteert zich in de rijke variëteit van beplanting en de aanleg volgens Engelse stijl met o.a. bochtige paden en een beeldbepalend smeedijzeren bruggetje. De structuur en de vorm van het domein en de gebouwen zijn grotendeels ongewijzigd gebleven waardoor landhuis en parkaanleg een grote ensemblewaarde hebben door het harmonieuze samengaan van natuur en architectuur.

Opdracht omschrijving: Restauratie van de Middelareskerk in Turnhout. In 2020 stelde ARAT Architecten ook het beheersplan op voor de Middelareskerk.

Locatie: Turnhout.

Type: religieus gebouw

Periode: in uitvoering

Korte beschrijving:   ARAT Architecten werd aangesteld voor de restauratie van de Middelareskerk in Turnhout, een sinds 1999 beschermd monument. De kerk, gebouwd tussen 1929 en 1931 naar ontwerp van architect J. Taeymans, combineert regionale baksteenarchitectuur met neogotische en art-deco-invloeden. Het interieur is rijk gedecoreerd in neo-Byzantijnse stijl, met bijdragen van de Nederlandse schilder-glazenier Lou Asperslagh.

De restauratie verloopt in twee fasen. In 2024 werd de eerste fase, de restauratie van het exterieur, voltooid. De volgende fase, gericht op het interieur, moet nog van start gaan.

Opdracht omschrijving: Restauratie van de Onze-Lieve-Vrouw ten Hemel Opneming parochiekerk in Wuustwezel.

Locatie: Wuustwezel

Type: religieus gebouw

Periode: in uitvoering

Korte beschrijving: ARAT Architecten werd aangesteld voor de restauratie van de daken, gevels, glas-in-loodramen en de buitenaanleg, inclusief de kerkomheining, van de parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw-Hemelvaart in Wuustwezel. Dit beschermde monument omvat een neogotische kerk, omgeven door een beboomd kerkhof met een ijzeren hek op een laag bakstenen muurtje. In een volgende fase start de restauratie van het interieur.

De eerste kerk op deze locatie, oorspronkelijk gewijd aan de Heilige Lambertus en sinds de 15de eeuw aan Onze-Lieve-Vrouw, werd vermoedelijk gebouwd tussen 1225 en 1250. In de 15de-16de eeuw maakte ze plaats voor een grotere kerk, die in de 18de eeuw werd aangepast en in 1899-1900 door architect Jules Bilmeyer vrijwel volledig werd vernieuwd en vergroot. Na de verwoesting van de torenspits en het westelijke deel in 1940, volgde de heropbouw tussen 1941 en 1943.

De figuratieve glas-in-loodramen dateren uit het eerste kwart van de 20ste eeuw. De ramen in het koor zijn toegeschreven aan atelier Hochreiter & Geyer, waarvan één een signatuur draagt. De glasramen in de koorkapellen lijken van een andere maker en zijn uitgevoerd in een gietijzeren raamstructuur in plaats van steen. De twee grote ramen in de dwarsbeuken werden tijdens WOII vernield en tussen 1950-1951 vervangen door nieuwe ontwerpen van kunstenaar Louis Crespin, uitgevoerd door atelier Calders en Zoon.

Opdracht omschrijving: Restauratie van het molenhuis, de molenaarswoning en bakhuis van de watermolen in Oosterlo. In kader van de restauratie voerde ARAT architecten ook het bouwhistorisch onderzoek uit.

Locatie: Oosterlo

Type: watermolen, woonhuis, bakhuis

Periode: in uitvoering

Korte beschrijving:  ARAT Architecten kreeg de opdracht om het molenhuis van de watermolen te restaureren, het ingestorte bakhuisje met bakoven te reconstrueren en het molenaarswoonhuis van de Oosterlomolen te restaureren en herbestemmen tot twee woongelegenheden.

De eigenaar heeft de intentie om de Molenlaak op termijn te heropenen op zijn percelen. Dit zal gebeuren in nauw overleg met de stad Geel, VMM en het Agentschap Onroerend Erfgoed. Dit herstel maakt de oorspronkelijke functie van de site als watermolen opnieuw zichtbaar en draagt bij aan het herstel van de historische structuren.

Opdracht omschrijving: ARAT Architecten werd aangesteld voor de restauratie van het de vakwerkhoeve ‘Amandinahuis’ in Herk-De-Stad. In kader van de restauratie stelde ARAT tussen 2018 en 2019 ook het beheersplan op.

Locatie: Herk-De-Stad

Type: Woning, vakwerkbouw

Periode: in uitvoering

Korte beschrijving:  De voormalige hoeve, bestaande uit woning, stallingen en schuur is samen met de bijgebouwen rond het rechthoekig erf als monument beschermd. Bijkomend is de omgeving van het Amandinahuis ook erkend als beschermd dorpsgezicht.

De restauratie van het beschermde monument gaat uit naar een maximaal behoud en consoliderend herstel van de vakwerkhoeve. Hierbij wordt de huidige configuratie als uitgangspunt genomen: de hoofdstructuur en typologische opbouw van de gebouwen blijven gerespecteerd.

Omdat het Amandinahuis momenteel niet in gebruik is en de museale functie onvoldoende publiek aantrekt, wordt een lichte horecafunctie toegevoegd. Om de kapel en het museum te herbestemmen tot café, wordt een nieuw volume tegen het monument aangebouwd waarin het sanitair wordt ondergebracht. Hierdoor blijft de originele structuur intact en worden ingrepen in het monument tot een minimum beperkt.

Op de locatie van de voormalige woning wordt het museum ondergebracht, terwijl de huidige varkensstallen, die momenteel als opslagruimte dienen, worden herbestemd tot kapel. Het bakhuis blijft behouden en wordt gerestaureerd, zodat het opnieuw functioneel wordt. De ingestorte bakoven zal worden gereconstrueerd.

Artikel ‘Amandinahuis in Herk-de-Stad wordt belevingscentrum’, VRT nws, 5 mei 2023

Opdracht omschrijving: ARAT Architecten werd aangesteld voor de restauratie van de middeleeuwse lakenhal in het centrum van Herentals. In kader van de restauratie stelde ARAT in 2022 ook het beheersplan op.

Locatie: Herentals

Type: Openbaar gebouw, stadhuis, lakenhal

Periode: in uitvoering

Korte beschrijving:  De Lakenhal van Herentals werd gebouwd in het begin van de 15de eeuw maar werd na een brand in 1512 opnieuw heropgebouwd in 1534. ARAT Architecten is aangesteld voor de volledige restauratie en herbestemming van de Lakenhal. Dit houdt niet alleen in het restaureren van de waardevolle architectuur- en interieurelementen van dit uitzonderlijke gebouw, maar ook het verbeteren van de technische uitrusting en de toegankelijkheid zodat de Lakenhal tegemoet kan komen aan de hedendaagse comforteisen. 

Artikel ‘Lakenhal geeft zelfs na 500 jaar nog geheimen prijs’, GVA, 20 november 2024.

Opdracht omschrijving: Restauratie vakwerkgebouw bakhuis uit Eksel, gelegen in het Openluchtmuseum te Bokrijk.

Locatie: Genk, Openluchtmuseum Bokrijk

Type: vakwerk

Periode:  2021-2022

Korte beschrijving:  Op dit erf stond oorspronkelijk een 19de-eeuwse langgevelhoeve uit Houthalen-Kwalaak, die in 1953 als tweede gebouw werd overgebracht naar het museum. Helaas werd de hoeve in 2014 volledig verwoest door een brand. Het enige gebouw dat de brand wist te doorstaan op deze erf, was het bakhuis uit Eksel.

Dit relatief grote bakhuis, gebouwd tussen 1750 en 1830, maakte oorspronkelijk deel uit van de pastorijhoeve van Eksel. Naast de functie als bakhuis bood het ook ruimte voor het houden van varkens. Omwille van brandveiligheid stond het op afstand van het woongedeelte en werd het voorzien van een pannendak in plaats van een rieten dak—een factor die wellicht heeft bijgedragen aan het overleven van de brand uit 2014.

ARAT architecten werd aangesteld voor de restauratie van dit historische bakhuis met varkensstal, met een focus op het behoud van de oorspronkelijke materialen en technieken.

Opdracht omschrijving: ARAT Architecten werd aangesteld voor de restauratie van de middeleeuwse Waldetrudiskerk in het centrum van Herentals.

Locatie: Herentals

Type: religieus gebouw

Periode: 2024

Korte beschrijving:  ARAT Architecten werd aangesteld voor de restauratie van de bedaking van de Sint-Waldetrudiskerk, een imposante kruisbasiliek in het hart van Herentals. Dit sinds 1936 beschermde monument is een prachtig voorbeeld van Brabantse gotiek, opgetrokken in Ledische zandsteen.

De laaggelegen transepten en de vierkante kruisingstoren, die teruggaan tot de 14de eeuw, weerspiegelen de sobere stijl van de Brabantse hooggotiek. Het koor, met kooromgang en zijkapellen uit de eerste helft van de 15de eeuw, wordt toegeschreven aan Gillis van den Bossche en markeert de overgang van hoog- naar laatgotiek. Aan de zuidzijde bevindt zich het achthoekige "zilvertoreke", de voormalige schatkamer, gekenmerkt door een open lantaarn en een zandstenen, kegelvormige spits.

In 1453 begon de bouw van het driebeukige schip in laatgotische stijl. Na de verwoesting van de oostelijke koorpartij onder het Staatse bewind (1576-1584) werd het koor in de 17de eeuw recht afgesloten met bakstenen muren, zoals blijkt uit de jaartallen 1626 en 1646 in de zijkoren. Het westportaal, dat eind 16de eeuw werd dichtgemetseld, werd in 1934 heropend. De toren, zwaar beschadigd door een storm, werd in 1606-1607 heropgebouwd. De spits, die in 1769 door brand werd verwoest, werd aanvankelijk vervangen door een klokvormige bekroning en in 1901 door een naaldspits.

Eind 2024 werd de tweede fase van de restauratie van de bedaking succesvol afgerond.

Opdracht omschrijving: Restauratie vakwerkgebouw de Spijker uit Diepenbeek, gelegen in het Openluchtmuseum te Bokrijk.

Locatie: Genk, Openluchtmuseum Bokrijk

Type: vakwerk

Periode:  2022 - 2023

Korte beschrijving:   ARAT architecten werd aangesteld voor de restauratie van de Spijker, deze gaat uit naar een maximaal behoud en consoliderend herstel van dit gebouw. Zowel de algemene ontsluiting van het gebouw op de site, als de toegang tot het gebouw zelf, en de verdieping, werd onderzocht en geoptimaliseerd. Er werd gefocust op het houtherstel met aandacht voor de traditionele verbindingswijze met pen-en gatverbindingen. De oude leemvullingen worden op authentieke wijze gerestaureerd door invulling met vlechtwerk uit wilgentakken en nieuwe leeminvullingen.

De Spijker, oorspronkelijk uit de Kogelstraat in Diepenbeek, dateert uit de 16de of 17de eeuw en werd gebouwd in vakwerktechniek, typerend voor Zuid-Limburg. Dit uitkragende gebouw diende als graanopslag, zoals de naam ‘spijker’ aangeeft. Spijkers waren opslagruimtes voor graan, en ze kwamen voornamelijk voor op het platteland, in de steden werd het graan opgeslagen in pakhuizen, maar ook daar wordt er met de naam spijker naar gerefereerd.

Sommige bronnen wijzen op een gebruik als mouterij, waarin de mout voor het Paenhuys uit Diepenbeek werd bewaard en geplet, maar dit is niet met zekerheid vastgesteld. De gelijkvloerse verdieping werd later bewoond, maar bij de verplaatsing naar Bokrijk (in 1970) werd de oorspronkelijke functie als graanschuur hersteld. Toch kwamen spijkers soms voor met een woonruimte op de benedenverdieping. De later toegevoegde bijgebouwen alsook de houten steektrap naar de zolder, werden niet overgebracht naar het museum.

Opdracht omschrijving: Restauratie vakwerkwoonhuis uit Kortessem, gelegen in het Openluchtmuseum te Bokrijk.

Locatie: Genk, Openluchtmuseum Bokrijk

Type: vakwerk

Periode:  2020-2023

Korte beschrijving:  Dit historische woonhuis, oorspronkelijk gelegen aan de Hasseltsesteenweg 120 in Kortessem, bestond uit een woning met een aangebouwde stal- en schuurpartij. Het gebouw werd in 1953 door de Vlaamse Toeristenbond geschonken aan het Openluchtmuseum Bokrijk en heropgebouwd in de staat waarin het zich rond 1900 bevond. Het klompenmakershuisje zelf dateert uit de 18de eeuw.

De woning is een typisch voorbeeld van vakwerkbouw voor de Haspengouwse streek, bestaande uit een houten draagstructuur op een bakstenen fundering, met leem- en vitselwerkinvullingen. Na een grondige restauratie in 2014 werd in 2019 actieve insectenaantasting op de zolders vastgesteld, evenals enkele verzwakte constructieve knooppunten. ARAT architecten werd aangesteld voor de herstellingswerken. Bij de restauratie werd enkel leem- en vitselwerk verwijderd wanneer dit strikt noodzakelijk was voor het uitvoeren van houtherstellingen. Daarnaast werden gerichte stabiliteitsversterkende ingrepen uitgevoerd om de constructie te consolideren en te verzekeren voor de toekomst.

Opdracht omschrijving: Het Openluchtmuseum Bokrijk herbergt een unieke verzameling authentieke gebouwen afkomstig uit verschillende Vlaamse regio’s en tijdsperiodes. ARAT werd in het kader van de meerjarenovereenkomst aangesteld voor de restauratie van 9 gebouwen voor de projecten 2018, die zich zowel in het deelgebied de Kempen als in de regio Limburgs Haspengouw situeren. Een van de restauratieopdrachten betrof het hooghuis uit Tessenderlo.

Locatie: Genk, Openluchtmuseum Bokrijk

Type: woonhuis met duiventil

Periode:  2019 – 2020

Korte beschrijving:  Het Hooghuis, oorspronkelijk afkomstig uit het gehucht Schoot in Tessenderlo onderscheidde zich als een welvarende woonst te midden van de lemen boerderijen. In tegenstelling tot de gebruikelijke landelijke architectuur werd het, naar stedelijk voorbeeld, in baksteen opgetrokken en voorzien van een verdieping – een zeldzaamheid op het platteland. Het hooghuis is een zwaar tweebeukig gebouw in vakwerk opgevuld met baksteenmetselwerk op een rechthoekig plat­tegrond. Het hooghuis combineert hoofdzakelijk baksteenmetsel­werk gevels met in de oostelijke zijgevel leem-en vitswerk in houten stijl- en regelwerk dat mee overstreken is met leem.  

De herenboerderij uit Schoot bevond zich in de Schoterweg en dateert volgens de archieven uit het einde van de 15de eeuw. Het maakte oorspronkelijk deel uit van een belangrijke meerledige boerderij uit de Antwerpse Kempen. Ze omvatte ondermeer stallen aan de westzijde van het woonhuis, een vrijstaande schuur en een bakhuis.

De naam Hooghuis verwijst naar de voorname families Van Hove en Muyskens, die er sinds 1497 woonden. De Muyskens speelden generatieslang een belangrijke rol in het lokale bestuur en het Spaanse leger. De bewoners genoten bovendien het recht om duiven te houden, een teken van hoge status. Het huis is rijkelijk voorzien van met­selaarstekens (ruiten, harten, Andreaskruisen) – die mogelijk een decoratieve, beschermende of sociale betekenis hadden. In de Kempen, waar bakstenen hoeves zeldzaam waren, vormen ze een uniek architecturaal kenmerk.

In 1968 werd het Hooghuis aangekocht door Bokrijk, waar het na een zorgvuldige heropbouw in 1975 de deuren opende voor het publiek. Het kreeg er gezelschap van een grote schuur met schaapskooi uit Olen (1789) en een turfschob uit Kalmthout-Nieuwmoer (ca. 1800). ARAT architecten werd aangesteld voor de restauratie van deze drie entiteiten. De restauratie gaat uit naar een maximaal behoud en consoliderend herstel van het gebouw. De algemene ontsluiting van zowel de gebouw op hun site, als de toegang tot de constructie zelf, vormen een belangrijk aandachtspunt tijdens de restauratie.

Opdracht omschrijving: ARAT Architecten kreeg de opdracht voor de restauratie van het buitenschrijnwerk en de daken van het Besloten Hof in Herentals. Daarnaast is ARAT Architecten aangesteld voor de opmaak van een herbestemmingsstudie voor het volledige complex.

Locatie: Herentals

Type: Religieus gebouw

Periode: in uitvoering

Korte beschrijving:  Het Besloten Hof, ooit onderdeel van het Norbertinessenklooster en later het Franciscanessenklooster, is sinds 1979 beschermd als monument. De oorsprong gaat terug tot 1410, toen Aert van Craeyenhem het Norbertinessenklooster stichtte. Het complex bestaat uit traditionele en neotraditionele kloostervleugels, waarbij de oudste gebouwen zijn gegroepeerd rond twee binnentuinen.

ARAT Architecten kreeg de opdracht om de historische vleugels rond de twee binnentuinen te restaureren. De restauratie verloopt in fases, waarbij de daken en het historisch schrijnwerk eerst worden aangepakt.

Opdracht omschrijving: Restauratie van het herenhuis ’t steentje in Mol

Locatie: Mol

Type: Woning

Periode: in uitvoering

Korte beschrijving:  Het beschermde herenhuis 't Steentje heeft zijn oorsprong in een 16de-eeuws breedhuis en kreeg in de 18de eeuw een vernieuwde gevelordonnantie, later aangevuld met een karakteristiek poortrisaliet.

ARAT Architecten werd aangesteld voor de restauratie van de voorgevel, de dakbedekking en de flankerende voluutvormige vleugelstukken van de dakkapellen.

Opdracht omschrijving: ARAT architecten werd aangesteld voor de binnen- en buitenrestauratie van de Sint-Martinuskerk in Olen.

Locatie: Olen

Type: religieus gebouw

Periode: 1988-2024

Korte beschrijving:  De Sint-Martinuskerk in Olen is een historisch monument dat de sporen draagt van drie grote bouwfasen. De vroeggotische westertoren dateert van circa 1400, terwijl de middenbeuk en het koor in Kempense baksteengotiek werden opgetrokken in de 15de en 16de eeuw. De classicistische zijbeuken volgden in 1776. De kerk is beschermd als monument vanwege haar historische waarde, met een 14de-eeuwse kern en een 18de-eeuwse uitbreiding, waarin een rijk en homogeen interieur uit de 17de, 18de en 19de eeuw bewaard is gebleven.

ARAT Architecten kreeg de opdracht voor de binnen- en buitenrestauratie van de Sint-Martinuskerk. Dit grootschalige project werd gefaseerd uitgevoerd over meerdere decennia. Het eerste contract, op naam van Emiel Van Loven (de voorloper van ARAT), dateert uit 1988 en werd in 2002 overgenomen door het huidige bureel van ARAT Architecten. De restauratie verliep in drie fasen: eerst werden de gevels en daken aangepakt, gevolgd door de renovatie van het stooklokaal en de verwarmingsinstallatie. De derde fase omvatte de restauratie van het interieur, waarvan de restauratie van de eikenhouten lambrisering en altaren in 2024 werd afgerond.

De altaren, vervaardigd uit gemarmerd hout, dateren uit de tweede helft van de 17de eeuw. Het hoogaltaar wordt toegeschreven aan J. Verbuecken. Andere waardevolle interieurelementen zijn het eiken koorgestoelte (tweede helft 18de eeuw), de lambrisering met biechtstoelen (1777), de preekstoel van J. Van Neer (1767), de afsluiting van de doopkapel (eerste helft 18de eeuw), de balustrade van het doksaal (einde 18de eeuw) en de sacristiekast (einde 18de eeuw).

Tijdens de restauratie van de eikenhouten lambrisering werd een bijzondere ontdekking gedaan: achter de houten panelen kwamen oudere muurschilderingen tevoorschijn met imitatiehouten beschilderingen. Om deze historische lagen zichtbaar te houden, werd een scharnierend paneel geïntegreerd, voorzien van een subtiele LED-verlichting voor eventueel verder onderzoek.

Achter meerdere altaren kwamen bovendien beschilderde sacramentkruisen aan het licht, een middeleeuws symbool dat de wijding van het kerkgebouw markeert. Traditioneel werden dergelijke wijdingskruisen in reeksen van twaalf aangebracht, als verwijzing naar de twaalf apostelen en als teken dat het volledige gebouw gewijd en gereinigd was.

Opdracht omschrijving: Restauratie het dorpsschooltje uit Hoeselt, gelegen in het Openluchtmuseum te Bokrijk.

Locatie: Genk, Openluchtmuseum Bokrijk

Type: vakwerk

Periode:  2022 - 2023

Korte beschrijving:  Het dorpsschooltje in de Nederstraat uit Hoeselt werd rond 1885 gebouwd in typische vakwerktechniek onder een zadeldak in rode dakpannen. Op initiatief van E.H. Truyens en op grond geschonken door barones Martha de Brouckmans werd het schooltje voor 4000 frank opgericht.

Oorspronkelijk diende het als kinderkribbe, later (1905-1928) als kleuterschool. Tussen 1928 en 1933 en opnieuw van 1944 tot 1955 bood het tijdelijk onderdak aan lagere schoolklassen. Het gebouw bestond uit een klaslokaal, twee woonvertrekken voor de lerares (slaapkamer en keuken) en een aangebouwde speelplaats met toiletten en een stal (toegevoegd in 1914). De voorgevel in baksteenmetselwerk is mogelijk een vervanging van de vroegere vakwerkgevel, maar kan ook vanaf de bouw van het schooltje in metselwerk zijn uitgevoerd.

In 1974 werd het schooltje aangekocht door het Openluchtmuseum en tussen 1979 en 1980 heropgebouwd. ARAT architecten werd aangesteld voor de restauratie van het dorpsschooltje.

Opdracht omschrijving: Restauratie van de dijkhuisjes uit Kallo, gelegen in het Openluchtmuseum te Bokrijk.

Locatie: Genk, Openluchtmuseum Bokrijk

Type: dijkhuizen

Periode: 2019 - 2020

Korte beschrijving:   Deze twee dijkhuisjes werden in de 19de eeuw gebouwd in het Wase polderdorp Kallo, aan de linkeroever van de Schelde. Oorspronkelijk dienden ze als eenvoudige woningen voor dagloners die werkten op de uitgestrekte polderboerderijen. De huisjes waren kenmerkend voor die tijd: tweekamerwoningen onder een zadeldak, zonder verdieping, vaak met een klein houten stalletje.

Tijdens de 18de en 19de eeuw werden dergelijke huisjes veelvuldig gebouwd, maar velen zijn verdwenen. In 1974 moesten de dijkhuisjes in Kallo plaatsmaken voor de uitbreiding van de Waaslandhaven. Om dit erfgoed te bewaren, werden ze zorgvuldig overgebracht naar Bokrijk, waar ze vandaag nog steeds te bezichtigen zijn. Voor de restauratie van de huisjes en het bijhorende houten stal werd Arat Architecten aangesteld.

Opdracht omschrijving: ARAT Architecten kreeg de opdracht voor de restauratie van de vieringstoren van de Sint-Pieterskerk in Turnhout, met in een volgende fase de aanpak van de bedaking.

Locatie: Turnhout

Type: religieus gebouw

Periode: in uitvoering

Korte beschrijving:  ARAT Architecten werd aangesteld voor de restauratie van de vieringstoren en de bedaking van de Sint-Pieterskerk in Turnhout. De beschermde georiënteerde pseudo-basiliek is opklimmend tot de 13de – 14de eeuw. In 1644 bouwde beeldhouwer Geerits Lieffmans uit Oosterhout een nieuw houten toren boven de viering, bestaande uit twee verdiepingen met een kenmerkende peervormige spits. In 1989 werd het torentje, inclusief de geschilderde houten klokkenstoel, helm en spits, gereconstrueerd naar het oorspronkelijke model.

Door de jaren heen raakte de toren opnieuw in verval, onder andere door houtrot. ARAT Architecten voerde tussen 2023 en 2024 een grondige restauratie uit, waarmee dit historische element opnieuw in zijn volle glorie werd hersteld. In een volgende fase worden de daken van de kerk aangepakt.

Opdracht omschrijving: Restauratie van de arbeiderswoningen uit Meulebeke, gelegen in het Openluchtmuseum te Bokrijk.

Locatie: Genk, Openluchtmuseum Bokrijk

Type: arbeiderswoningen

Periode:  2019 – 2020

Korte beschrijving:   Deze vier opeenvolgende arbeiderswoningen zijn samengesteld tot één langgestrekt volume onder zadeldak en stonden tot 1977 in de Bezemstraat te Meulebeke, destijds een belangrijk textielcentrum. De straat werd genoemd naar het in de buurt liggende borstelfabriek. De huisjes beschik­ken elk over een leefruimte, een slaapkamer en een kamer waar gewerkt werd: bijvoorbeeld een weefkamer. Het geheel in bak­steenmetselwerk werd opgetrokken in 1767, de bouwdatum is nog terug te vinden op een van de balken in het kapgebinte.

Om dit erfgoed te bewaren, werden de vier woningen in 1977 zorgvuldig gedemonteerd en overgebracht naar Bokrijk. Tussen 2019 en 2020 werd de restauratie uitgevoerd door ARAT Architecten.

Opdracht omschrijving: Opmaak van het restauratiedossier van de twee panden ‘De Donderbus’

Locatie: Leuven

Type: woning

Periode: in uitvoering

Korte beschrijving:  Het ensemble van het hoekhuis ‘De Donderbus’ en ‘De Cleijn Donderbus’ of de Kleine Donderbus werden beschermd als monument in 1994. Het gaat om een 16de eeuw gebouwde vakwerkwoning, opgevat als een gecombineerd diep- en breedhuis, dat reeds in 1675 in twee eigendommen opgesplitst was en in 1719 zijn huidige benamingen kreeg. ARAT Architecten maakte het restauratiedossier op voor de restauratie van het exterieur van de Grote Donderbus en het geheel van de Kleine Donderbus. De restauratie van de Grote Donderbus gaat binnenkort van start, terwijl de restauratie van de achterbouw van de Kleine Donderbus reeds is voltooid.

Opdracht omschrijving: ARAT Architecten werd aangesteld voor de restauratie van de parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw Ten Hemel Opgenomen in Bouwel. 

Locatie: Herentals

Type: religieus gebouw

Periode: in uitvoering

Korte beschrijving: De parochiekerk, beschermd als cultuurhistorisch landschap sinds 1967 en als monument sinds 2004, is het resultaat van eeuwenlange bouw-, verbouw- en uitbreidingsfasen. Rond 1400 werd vermoedelijk een eenvoudige witstenen kapel in gotische stijl opgetrokken, waarvan het huidige koor en het zuidelijke transept bewaard zijn gebleven. In de daaropvolgende eeuwen, van de 15de tot de 20ste eeuw, groeide de kapel uit tot de huidige longitudinale kruiskerk.

De geplande restauratie richt zich op het behoud van de waardevolle erfgoedelementen en de meest dringende herstellingswerken. De focus ligt op de daken en het herstel van de gevolgschade door regeninfiltratie aan de binnenafwerking en plafonds. Voor de gevels wordt een selectieve aanpak gehanteerd.

Opdracht omschrijving: Restauratie van de Smidse uit Neeroeteren, gelegen in het Openluchtmuseum te Bokrijk.

Locatie: Genk, Openluchtmuseum Bokrijk

Type: vakwerk

Periode:  2021-2022

Korte beschrijving:  Dit vakwerkgebouw uit circa 1850 diende als werkplaats voor de dorps(hoef)smid van Neeroeteren. De hoefstal onder de afhang aan de rechterzijde werd gebruikt om paarden te beslaan, terwijl de blaasbalgen aan de achterzijde het smidsvuur van zuurstof voorzagen. Vanwege het hoge brandgevaar koos men voor een dakbedekking met pannen in plaats van het gebruikelijke riet of stro. Hoewel het een bescheiden gebouw lijkt, was een smidse onmisbaar in elk dorp, wat het een bijzonder waardevol erfgoedobject maakt. Vrijstaande smidsen uit deze periode zijn bovendien zeldzaam, waardoor de historische en museale betekenis van dit gebouw des te groter is.

In 1967 werd de smidse geschonken aan het Openluchtmuseum Bokrijk. Toen de smidse naar Bokrijk werd overgebracht werd enkel de oude kern van het gebouw wederopgebouwd, die bestaat uit een houten stijl- en regelwerk opgevuld met witgekalkt leem- en vitswerk. De latere toevoegingen, waaronder een verlenging en aanbouw in baksteenmetselwerk (noord- en westgevel), werden verwijderd. De authentieke afhang die de hoefstal overdekte werd wel mee overgebracht. Ter hoog­te van de achtergevel, waar de latere aanbouw werd verwij­derd, werd een afhang voorzien om de blaasbalgen aan de achterzijde van de smidsoven te overdekken. De vakwerkstructuur werd gebouwd op een fundering van keien, deze werd mee overgenomen naar Bokrijk, evenals de wetsteen werd mee overgebracht uit Neeroeteren. Het element werd gebruikt om gereedschappen te slijpen en staat aan de buitenzijde van het gebouw. Aanvankelijk stond het onder de afhang ter hoogte van de uitbreiding aan de noordgevel, achter de hoefstal.

ARAT architecten verzorgde de restauratie met oog voor traditioneel vakmanschap en behoud van de authentieke constructie.

Opdracht omschrijving: Restauratie van het Goed van Gothem in Heers

Locatie: Heers

Type: Hoeve

Periode: in opstart

Korte beschrijving:  Het Goed van Gothem, een beschermd historisch hoevecomplex in Heers, is een prachtig voorbeeld van een gesloten hoeve uit de 17de en 18de eeuw. De site omvat een poortgebouw, woonhuis, schuren en stallen, die samen een waardevol historisch ensemble vormen.

ARAT Architecten werd aangesteld voor de restauratie van deze bijzondere hoeve, waarbij in eerste instantie de daken en dakconstructies gefaseerd worden aangepakt.

Opdracht omschrijving: Restauratie langgevelhoeve uit Helchteren, gelegen in het Openluchtmuseum te Bokrijk.

Locatie: Genk, Openluchtmuseum Bokrijk

Type: vakwerk

Periode: 2021-2022

Korte beschrijving:  Deze 19de-eeuwse langgevelhoeve, oorspronkelijk uit Houthalen-Helchteren, is een typisch voorbeeld van Kempense boerderij. In een langgevelhoeve zijn het woonhuis, de stal en de schuur onder één dak samengebracht. De hoeve werd in 1815 gebouwd, zoals aangegeven op de haardbalk, en in 1955 overgebracht naar het Openluchtmuseum Bokrijk. Op het erf werd ze aangevuld met een waterput, een varkenshok uit Olmen en een bakoven uit Zonhoven.

In 2021 werd de hoeve volledig gerestaureerd onder leiding van ARAT architecten, met een focus op maximaal behoud en consolidatie. De algemene ontsluiting en toegankelijkheid van het gebouw werden geoptimaliseerd. De restauratie legde sterk de nadruk op houtherstel volgens traditionele technieken, zoals pen-en-gatverbindingen. Daarnaast werden de oude leemvullingen ambachtelijk gerestaureerd met vlechtwerk van wilgentakken en nieuwe leeminvullingen, waardoor de authentieke uitstraling van de hoeve behouden bleef.

Opdracht omschrijving: ARAT Architecten werd aangesteld voor de restauratie van de Sint-Antonius-Abtkerk in Oosthoven (Oud-Turnhout). 

Locatie: Herentals

Type: religieus gebouw

Periode: 2022 - 2023

Korte beschrijving:  De parochiekerk Sint-Antonius Abt, een beschermd monument, werd ontworpen door provinciaal bouwmeester P.J. Taeymans in 1889 en voltooid in 1893. Binnen het brede scala aan bouwprojecten van Taeymans en zijn zoon Jules Taeymans, vormt deze neo-Romaanse kerk een uitzondering qua stijlkeuze.

De architectuur van de kerk – van de constructieve elementen tot de decoratieve details – getuigt van een diepgaande kennis van de Romaanse bouwkunst. Dit sober en harmonieus bewaarde gebouw is bovendien het enige overgebleven neo-Romaanse bouwwerk van P.J. Taeymans in het recent geïnventariseerde kanton Turnhout.

Opdracht omschrijving: Het Openluchtmuseum Bokrijk herbergt een unieke verzameling authentieke gebouwen afkomstig uit verschillende Vlaamse regio’s en tijdsperiodes. ARAT werd in het kader van de meerjarenovereenkomst aangesteld voor de restauratie van 9 gebouwen voor de projecten 2018, die zich zowel in het deelgebied de Kempen als in de regio Limburgs Haspengouw situeren. Een van de restauratieopdrachten betrof de turfschob uit Kalmthout-Nieuwmoer.

Locatie: Genk, Openluchtmuseum Bokrijk

Type: woonhuis met duiventil

Periode:  2019 – 2020

Korte beschrijving:  De kleine driebeukige turfschob werd gebouwd tussen 1750 en 1900 en heeft een rechthoekige plattegrond. De constructie bestaat uit een houten draagstructuur, bekleed met stro voor zowel de gevels als het schilddak. In 1961 werd de turfschob ontmanteld en overgebracht naar het Openluchtmuseum Bokrijk.

Vandaag vormt de turfschob, samen met het hooghuis uit Tessenderlo en de schuur uit Olen, een thematische cluster waarin Bokrijk de cyclus van wolverwerking illustreert. De kringloop van schaap tot stof wordt hier tot leven gebracht met weefgetouwen en een modiste aan het werk.

ARAT architecten werd aangesteld voor de restauratie van de turfschob, met als uitgangspunt maximaal behoud en consoliderend herstel. Tijdens de restauratie zijn de vakwerkstructuur, het rieten dak en de rieten wanden zorgvuldig hersteld.

Opdracht omschrijving: Opmaak van het restauratiedossier en het beheersplan

Locatie: Ninove

Type: school

Periode: in uitvoering

Korte beschrijving: ARAT Architecten werd aangesteld voor de opmaak van het restauratiedossier en het beheersplan. Het Sint-Jorisschuttershof werd omstreeks 1250 opgericht aan de oostelijke stadsvesten van Ninove, waar het tot op vandaag bleef bestaan. Het poortgebouw van het hof werd in de zestiende eeuw vernield tijdens de bezetting door de Geuzen, waarna het in de zeventiende eeuw werd heropgericht. De gilde zelf verloor haar bestaan na de Franse Revolutie, waarna het poortgebouw werd ingericht als schoolgebouw. Tot op heden blijft het gebouw onderdeel van de Sint-Jorisschool, waar het wacht op een restauratie en herbestemming. Het gebouw omvat nog een aantal waardevolle interieurelementen zoals achttiende-eeuws stucwerk, een authentieke kachelnis, neogotische muurschilderingen en een zeventiende-eeuwse dakstructuur.

Opdracht omschrijving: Het Openluchtmuseum Bokrijk herbergt een unieke verzameling authentieke gebouwen afkomstig uit verschillende Vlaamse regio’s en tijdsperiodes. ARAT werd in het kader van de meerjarenovereenkomst aangesteld voor de restauratie van 9 gebouwen voor de projecten 2018, die zich zowel in het deelgebied de Kempen als in de regio Limburgs Haspengouw situeren. Een van de restauratieopdrachten betrof het schaapskooi uit Neerpelt.

Locatie: Genk, Openluchtmuseum Bokrijk

Type: schaapskooi

Periode:  2019 – 2020

Korte beschrijving:   Deze vakwerkconstructie, afkomstig van de Betteboshoef in Neerpelt-Herent, dateert vermoedelijk uit de 18de of 19de eeuw. Oorspronkelijk werd het gebouw waarschijnlijk gebruikt als turfschob, maar na uitbreidingen – waaronder een derde gebint en aanpassingen aan de linker- en achterzijde – kreeg het de functie van schaapskooi. Hier vonden grote kuddes schapen onderdak, die onder leiding van een herder de omliggende heide begraasden.

Doorheen de jaren onderging de constructie verschillende verbouwingen. De dubbele toegangspoort, typisch voor schaapskooien, bevindt zich in de voorgevel. De schaapskooi is opgebouwd uit een houten stijl- en regel­werk opgevuld met leem- en vitswerk. Het schilddak is be­kleed met stro. Het buitenschrijnwerk bestaat uit een houten onbeschilderde dubbelpoort en deur. De vloer in de stal is bedekt met stro.  Toen Bokrijk de schaapskooi in 1962 aankocht, waren dergelijke gebouwen al bijzonder zeldzaam geworden.

ARAT architecten werd aangesteld voor de restauratie van de schaapskooi met als uitgangspunt maximaal behoud en consoliderend herstel. Deze restauratie draagt bij aan het behoud van dit unieke stukje agrarisch erfgoed. De restauratiewerken omvatten een verbeterde fundering, herstel van de vakwerkstructuur en een vernieuwde leemvulling. Bij het houtherstel lag de focus op traditionele verbindingstechnieken, zoals pen-en-gatverbindingen. De oorspronkelijke leemvullingen werden op authentieke wijze gerestaureerd door vlechtwerk van wilgentakken te combineren met nieuwe leeminvullingen.

Opdracht omschrijving: Het Openluchtmuseum Bokrijk herbergt een unieke verzameling authentieke gebouwen afkomstig uit verschillende Vlaamse regio’s en tijdsperiodes. ARAT werd in het kader van de meerjarenovereenkomst aangesteld voor de restauratie van 9 gebouwen voor de projecten 2018, die zich zowel in het deelgebied de Kempen als in de regio Limburgs Haspengouw situeren. Een van de restauratieopdrachten betrof de veldkapel uit Lummen.

Locatie: Genk, Openluchtmuseum Bokrijk

Type: religieus gebouw

Periode:  2019 – 2020

Korte beschrijving:  Het Sint-Janskapelletje, ook bekend als het Grinskapelletje, werd in 1778 opgericht in de Kapelstraat in Kortessem. Deze veldkapel was gewijd aan Onze-Lieve-Vrouw van Rust en stond bekend als een bedevaartsoord voor moeders met huilbaby’s, die er troost en rust zochten. In 1969 werd de kapel, samen met een klein kruisbeeld in volkskundestijl, overgebracht naar het Openluchtmuseum van Bokrijk als schenking.

De kapel is een vakwerkconstructie met witgekalkt lemen vlechtwerk, rustend op een bakstenen fundering. De dakafwerking bestaat uit stro, met een ijzeren kruis op de nok. Tijdens de reconstructie in Bokrijk werd de kapel zorgvuldig hersteld naar haar oorspronkelijke vorm. Zo werd het pannendak vervangen door een authentieke strobedekking, de houten dakconstructie deels aangepast en het uilenbord gerestaureerd. Ook de ramen aan weerszijden van de deur werden opnieuw geopend.

ARAT architecten werd aangesteld voor de restauratie, met een focus op maximaal behoud en een consoliderend herstel. De houtconstructie werd hersteld met traditionele pen-en-gatverbindingen, terwijl de leemvullingen op ambachtelijke wijze werden gerestaureerd met wilgentakken en nieuwe leeminvullingen. Deze zorgvuldige aanpak verzekert dat het kapelletje in zijn historische waarde bewaard blijft.

Opdracht omschrijving: Het Openluchtmuseum Bokrijk bewaart een unieke collectie authentieke gebouwen uit verschillende Vlaamse regio’s en tijdsperiodes. In het kader van de meerjarenovereenkomst werd ARAT architecten aangesteld voor de restauratie van 15 erfgoedrelicten binnen de projecten van 2020. Deze bevinden zich in het deelgebied Limburgs Haspengouw.

Locatie: Genk, Openluchtmuseum Bokrijk

Type: kapel, grenssteen, galg, kruisen, schandpaal, paenhuys en washuis

Periode: in uitvoering

Korte beschrijving: In 2020 selecteerde Bokrijk een reeks erfgoedprojecten binnen het openluchtmuseum voor restauratie. Deze relicten bevinden zich in het historische landschap van Limburgs Haspengouw. ARAT architecten werd aangesteld voor de restauratie van de volgende erfgoedrelicten:

De grenssteen Zepperen, Beverst en Hasselt; Pijlerkapel Klein-Gelmen; Ongelukskruis Diepenbeek; Zoenkruis Velm; Kapel Metsteren; Ongelukskruis Veulen; twee ongelukskruisen uit Veulen; Pijlerkapel Brustem; Veldkapel Lummen; Galg; een schandpaal; Washuis Metsteren en Paenhuys Diepenbeek.

Opdracht omschrijving: Het Openluchtmuseum Bokrijk bewaart een unieke collectie authentieke gebouwen uit verschillende Vlaamse regio’s en tijdsperiodes. In het kader van de meerjarenovereenkomst werd ARAT architecten aangesteld voor de restauratie van 15 erfgoedrelicten binnen de projecten van 2020. Een van deze projecten was het historische Paenhuys uit Diepenbeek

Locatie: Genk, Openluchtmuseum Bokrijk

Type: Pannenhuis, brouwerij

Periode: 2020 - 2025

Korte beschrijving:  Oorspronkelijk gelegen in het centrum van Diepenbeek, werd het historische Paenhuys – ook wel bekend als het “Pannehuis” of brouwhuis – in 1954 verworven door het Openluchtmuseum Bokrijk.

Het huidige gebouw dateert van ca. 1701 en werd opgericht in opdracht van Hendrik van Wassenaer, landcommandeur van Alden Biesen (1690–1709). Het kwam in de plaats van een ouder, houten brouwhuis dat minstens teruggaat tot 1656.

Bijzonder aan dit gebouw: het functioneerde als gemeentelijke brouwerij, zonder woonfunctie of tuin. De inwoners van Diepenbeek waren verplicht hun bier hier te brouwen en betaalden voor het gebruik van de installatie. Het Paenhuys vormde zo een belangrijke inkomstenbron voor de commanderij van Alden Biesen.

Vandaag is in het interieur nog een authentieke brouwinstallatie te bewonderen, afkomstig van de voormalige brouwerij Tomsin in Hoegaarden. De installatie – met o.a. een koperen ketel, brouwkuip, gistkuipen en koelschip – werd in Bokrijk heropgebouwd volgens 17de-eeuwse tekeningen van Diderot & D’Alembert, in samenwerking met het Museum voor Oude Technieken (MOT).

Op regelmatige basis wordt er opnieuw bier gebrouwen, op ambachtelijke wijze, waardoor het gebouw zijn oorspronkelijke functie herneemt.

Tussen 2020 en 2025 verzorgde ARAT architecten de restauratie van dit unieke stukje brouwerfgoed, met respect voor materiaal, traditie en ambacht.